«ΑΣΚΗΤΙΚΉ» του Ν. Καζαντζάκη

 Ολοκληρώνοντας την επιτομή, πάνω στην τέχνη άσκησης του Νου.

Ο διαφαινόμενος ανορθολογισμός είναι παραπλανητικός, καθώς κανονικά άλλη σειρά πρέπει. Το ΟΡΑΜΑ οφείλει να προηγείται της ΠΟΡΕΙΑΣ, καθότι αυτό καθορίζει κατεύθυνση και χαράζει πορεία, κάτι που στο έργο αναγράφεται αντίστροφα. Γεγονός που μπέρδεψε όλους. Κοινωνία, πολιτικούς, ανταγωνιστές στην τέχνη της γραφής, εκκλησία. Δηλαδή όλους όσοι τον «στόλισαν» με αρνητικά «μπιχλιμπίδια». (Άθεος, αρνησίπατρις, κομμουνιστής, επαναστάτης, κ.α.).

Ο Καζαντζάκης «κουβαλούσε» ξεκάθαρο «όραμα» όταν έγραφε την «πορεία». Απλά η πραγματικότητα, με την ανωριμότητα, ή λιγοψυχία των πολλών τον πρόδωσε, μένοντας πίσω στης ανηφόρα της ανέλιξης. Και τρέχοντας τις σκέψεις του και νοιώθοντας ξεκάρφωτος, μοναχικός καβαλάρης , αυτές ξεχειλίζοντας πρόλαβε η μια την άλλη. Κι έμεινε να πελαγοδρομεί με το χαμένο του «όραμα» ως «δέον», αλλά «μη γενέσθαι». Αποτυπώνει την αποτυχία του, δηλώνει τη ματαιότητα των εγκοσμίων, διαλαλεί το παράπονό του, θρηνεί τη μοναξιά του. Τεράστια κύματα τον πνίγουν, φοβερά θεριά του κατατρώγουν τις σάρκες.

«-Κύριε, Κύριε», κραυγάζει, αναζητώντας την Θεία βοήθεια. Του μένει μόνον ο άπελπις ΑΓΩΝΑΣ, ο επίπονος, ο ανηφορικός, ο απελπισμένος, ο χαμένος. Σύμμαχος και συμπολεμιστής ο Θεός. Ένας Θεός που δεν έρχεται και γι. αυτό αμφιβάλλει. Αμφιβάλλει για τα πάντα. Ακόμη και για την παντοδυναμία του Θεού, αμφιβάλλει για την έκβαση. Ο Άνθρωπος έχει μείνει να παλεύει μόνος. Λυσσαλέα, απεγνωσμένα. Μέχρι που κι ο ίδιος ο Θεός να θαυμάζει το κουράγιο του. Και κάπου εκεί θεμελιώνεται η σχέση Θεού και Ανθρώπου. Στη μετατροπή κάθε θεωρίας σε πράξη.

Στην προσπάθεια για την αποκάλυψη της αλήθειας, του πραγματικού νοήματος της Ζωής και την -στην ουσία- μορφοποίηση όλων των ανωτέρων δυνάμεων σε ένα ενιαίο σύνολο με το όνομα… «Θεός», με προβληματισμό για την έκταση των δυνάμεών Του, αμφισβητώντας την Παντοδυναμία Του!

-Θα νικήσει, άραγε, ο Θεός, αναρωτιέται -και κατά την Εκκλησία χρίζεται… «βλάσφημος»- ή θα νικηθεί; Εν τέλει, με την τόλμη της παράθεσης και αντιπαράθεσης με τον Θεό, τον δέχεται ως Αθάνατο, σε σχέση με την θνητότητα του Ανθρώπου. Ο Θεός , καταλήγει, είναι υπεράνω κάθε νόμου, αφού ο ίδιος αποτελεί τον Υπέρτατο Νόμο και δεν κρίνεται ποτέ. Είναι το φως, το σκοτάδι, η ζωή, ο θάνατος, η σκοτεινή άβυσος και τα φωτεινά της διαλείμματα. Είναι όλα μαζί και καθένα χωριστά.

Η συνειδητοποίηση των πιο πάνω, «υπογράφει» την Ήττα του Ανθρώπου, με στερνό απότοκο την παράδοσή του στη αιώνια συνοδεία -ως παντοτινοί δεσμοφύλακες- ενός, φοβερού αντρόγυνου. Του Τρόμου και της Σιγής. Με χαριστικό αντίβαρο, την ανάμεσά τους τοποθέτηση της Φλόγας, της ψυχής του ανθρώπου. Μια φλόγα άσβεστη που τους ακολουθεί μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία, υποδηλώνοντας, προφανώς, την αιώνια ύπαρξη του ανθρώπινου γένους. (Σημ. Εμφανής εδώ η αναλογία με τον μύθο: «Προμηθεύς, Επιμηθεύς, Πανδώρα και το κουτί της»).

Εδώ τελειώνει η σύνοψη των, κατά Καζαντζάκη, ασκήσεων του Νου. Υπό ονομασία του μαθήματος: «Ασκητική» και τις φιλότιμες προσπάθειες του γράφοντος γιά την -κατά το δυνατόν- εκλαϊκευμένη ανάλυση και αποκρυπτογράφηση.

Και, ως επιτομή της επιτομής, παραθέτω -αυτολεξεί- τα συμπεράσματα, του έργου, μαζί με ολόκληρο το «κοινωνικοθρησκευτικό Πιστεύω» του ίδιου του Ν. Καζαντζάκη. (Μαζί με τις όποιες αντιρρήσεις μου):

- ΠΙΣΤΕΥΩ Σ΄ΕΝΑ ΘΕΟ, ΑΚΡΙΤΑ, ΔΙΓΕΝΗ, ΣΤΡΑΤΕΥΟΜΕΝΟ, ΠΑΣΧΟΝΤΑ, ΜΕΓΑΛΟΔΥΝΑΜΟ, ΟΧΙ ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΟ, ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΣΤ΄ΑΚΡΟΤΑΤΑ ΣΥΝΟΡΑ, ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΦΩΤΕΙΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ, ΤΙΣ ΟΡΑΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΟΡΑΤΕΣ.

- ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤ΄ΑΝΑΡΙΘΜΗΤΑ, ΕΦΗΜΕΡΑ ΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΠΟΥ ΠΗΡΕ Ο ΘΕΟΣ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΚΑΙ ΞΕΚΡΙΝΩ ΠΙΣΩ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΠΑΦΤΗ ΡΟΗΤΟΥ ΤΗΝ ΑΚΑΤΑΛΥΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ.

- ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΟΝ ΑΓΡΥΠΝΟ ΒΑΡΗΝ ΑΓΩΝΑΤΟΥ, ΠΟΥ ΔΑΜΑΖΕΙ ΚΑΙ ΚΑΡΠΙΖΕΙ ΤΗΝ ΥΛΗ- ΤΗ ΖΩΟΔΟΧΑ ΠΗΓΗ ΦΥΤΩΝ, ΖΩΩΝ ΚΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ.

- ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΤΟ ΧΩΜΑΤΕΝΙΟ ΑΛΩΝΙ, ΟΠΟΥ ΜΕΡΑ ΚΑΙ ΝΥΧΤΑ ΠΑΛΕΒΕΙ Ο ΑΚΡΙΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ

- ΒΟΗΘΕΙΑ! ΚΡΑΖΕΙΣ ΚΥΡΙΕ. ΒΟΗΘΕΙΑ! ΚΡΑΖΕΙΣ ΚΥΡΙΕ, ΚΙ ΑΚΟΥΩ.

- ΜΕΣΑ ΜΟΥ ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΚΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ Κ΄ΟΙ ΡΑΤΣΕΣ ΟΛΕΣ, ΚΙ ΟΛΗ Η ΓΗΣ, ΑΚΟΥΜΕ ΜΕ ΤΡΟΜΟ, ΜΕ ΧΑΡΑ, ΤΗΝ ΚΡΑΒΓΗΣΟΥ.

- ΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΣΟΙ ΑΚΟΥΝ ΚΑΙ ΧΥΝΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΣΕ ΛΥΤΡΩΣΟΥΝ, ΚΥΡΙΕ ΚΑΙ ΛΕΝ: ΕΓΩ ΚΑΙ ΣΥ ΜΟΝΑΧΑ ΥΠΑΡΧΟΥΜΕ.

- ΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΣΟΙ ΣΕ ΛΥΤΡΟΣΑΝ, ΣΜΙΓΟΥΝ ΜΑΖΙΣΟΥ, ΚΥΡΙΕ, ΚΑΙ ΛΕΝ: ΕΓΩ ΚΑΙ ΣΥ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΑ.

- ΚΑΙ ΤΡΙΣΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΣΟΙ ΚΡΑΤΟΥΝ ΚΑΙ ΔΕ ΛΥΓΟΥΝ, ΑΠΑΝΩ στους ΩΜΟΥΣ ΤΟΥΣ, ΤΟ ΜΕΓΑ, ΕΞΑΙΣΙΟ, ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΟ ΜΥΣΤΙΚΟ

ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΑ ΤΟΥΤΟ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ!