ORPHEAS

Aναδρομές

ΕΜΦΥΛΙΟΣ ’46 – ‘49. ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΣΥΝΟΨΗ

Με τη πτώση της Ελλάδος η δικτατορία του Μεταξά τέλειωσε. Οι πολιτικές δυνάμεις , οι ιδέες, οι τάσεις που ασφυκτιούσαν βρήκαν χώρο για ανάπτυξη. Είτε μέσα στη κατακτημένη χώρα είτε στο εξωτερικό. Κυρίως στη Μέση Ανατολή, τη Σοβιετική Ένωση, τη Μεγ. Βρετανία (όπως λεγόταν τότε η Αγγλία).
Στην Ελλάδα άρχισε, σιγά σιγά, να οργανώνονται ένοπλες αντάρτικες δυνάμεις.
Κυριότερες ο ΕΛΑΣ ( Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός ), που ιδρύθηκε στα τέλη του ’41 (Δεκέμβριο, νομίζω), ως το στρατιωτικό σκέλος του ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) και ο ΕΔΕΣ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) ιδρυθείς κι αυτός το’41 με αρχηγό το Ναπολ. Ζέρβα., επίτιμο αρχηγό το Ν. Πλαστήρα και πολιτικό επίτροπο το Κομνηνό Πυρομάγλου.
Υπήρξαν κι άλλες μικρότερες οργανώσεις με σπουδαιότερη την ΕΚΚΑ (Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση) με αρχηγούς τον Δ. Ψαρρό, τον Γ. Καρτάλη και τον Απ. Καψαλόπουλο.
Όλες αυτές η απορροφήθηκαν από τις δύο μεγάλες η ξεκληρίστηκαν απ’ αυτές ( π.χ.. η ΕΚΚΑ από τον ΕΛΑΣ ).
Το ΕΑΜ που ιδρύθηκε το φθινόπωρο του’41, από το κομμουνιστικό, το σοσιαλιστικό και το αγροτικό κόμμα υπήρξε η μεγαλύτερη και σοβαρότερη αντιστασιακή δύναμη.
Εννοείται , κι αυτό δεν πρέπει να ξεχνιέται ποτέ, ότι όλοι αυτοί προσέβλεπαν στην επόμενη μέρα και τη πολιτική επικράτηση στη χώρα, όταν αυτή θα απελευθερωνόταν
Κάτι που άρχισε να διαφαίνεται καθαρά μετά την είσοδο της Αμερικής στον πόλεμο.
Γι’ αυτό και ετρώγοντο μεταξύ τους. Σε κάθε δύο σφαίρες που έριχναν στον εχθρό, αντιστοιχούσε και μία μεταξύ τους ! Γι’ αυτό και θεωρήθηκε σπουδαία πράξη συνεννοήσεως η κοινή δράση και συντονισμός στην επιχείρηση ανατίναξης της σιδηροδρομικής γέφυρας στο Γοργοπόταμο. Πρώτη και μοναδική συνεργασία των ανταρτικών οργανώσεων. Ενδεικτική της νοοτροπίας της φυλής !
Όπως ήταν φυσικό, μαζί με τη διαφαινόμενη νίκη κατά των δυνάμεων του Άξονος (Ιταλία – Γερμανία – Ιαπωνία) είχε αρχίσει ο προβληματισμός περί του «τι γενέσθαι» μετά τη λήξη του πολέμου. Η κατανομή των επιρροών, τα ζωτικά συμφέροντα και η αποφυγή επανάληψης τέτοιων συγκρούσεων. Το μοίρασμα του Κόσμου, με ψυχρότητα και κυνικότητα. Λες και ήταν τούρτα !
Διασκέψεις επί διασκέψεων !
Σε μια απ’αυτές, στη Μόσχα, στις 9 Οκτωβρίου 1944, και όχι στη Γιάλτα, όπως κακώς πιστεύεται, έγινε η περίφημη μοιρασιά των Βαλκανίων. Με Γιουγκοσλαβία 50 – 50, Βουλγαρία και Ρουμανία 90 – 10 υπέρ Σοβιετικής Ένωσης και Ελλάδα 90 – 10 υπέρ Αγγλίας ! Η Διάσκεψη της Γιάλτας έγινε αργότερα, στις αρχές Φεβρουαρίου του ’45. Εδώ πρέπει να προσεχτεί ιδιαίτατα το διαβολικό 90 – 10 και όχι 100 – 0 , που άφηνε χώρο στην ουρά του διαβόλου, κάτι που εξηγεί και τη σφαγή του δικού μας εμφυλίου. Άφηνε αμυδρές ελπίδες ανατροπής του status.
Με την προετοιμαζόμενη αποχώρηση των Γερμανών από τη χώρα το καζάνι ήδη έβραζε.
Ο καθένας ενεργούσε όπως του γουστάριζε. Από τη μια οι Γερμανοί μνησικακούντες ετοίμαζαν με τη φυγή τους και φοβερές καταστροφές, όπως η ανατίναξη του φράγματος της λίμνης του Μαραθώνα και του ηλεκτρικού εργοστασίου της Πάουερ στο Πειραιά καθώς και διάφορες άλλες δολιοφθορές. Οι πιο πολλές και πιο σημαντικές απεφεύχθησαν, όχι γιά κανένα άλλο λόγο, αλλά από κρίση ανθρωπιάς κάποιων αγνώστων Γερμανών, που ενώ θα μπορούσαν, δεν έκαναν ένα ακόμη, τελευταίο, έγκλημα σε βάρος ενός ταλαίπωρου λαού που το μόνο που ζητούσε ήταν η ελευθερία του.
Με την Απελευθέρωση προ των πυλών , από τις 26 Σεπτεμβρίου στη Καζέρτα, στη σχετική Διάσκεψη των Ελλήνων πολιτικών όπου , αφού πλακώθηκαν, κατά τη γνωστή ελληνική συνήθεια, καθ’ όλους τους δυνατούς συνδυασμούς, συμφώνησαν όπως όλες οι αντάρτικες δυνάμεις υπαχθούν στην ελληνική κυβέρνηση και υπό τις διαταγές του Άγγλου στρατηγού Σκόμπι, μέχρι να τακτοποιηθούν τα πράγματα, να εξομαλυνθεί η κατάσταση και να κατασιγάσουν τα πάθη.
Εδώ πρέπει να ανοιχτεί μια παρένθεση. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου, δραπετεύοντας, σιγά σιγά, από την κατεχόμενη χώρα μαζευόντουσαν στη Μέση Ανατολή και συσπειρωμένοι πίσω από το βασιλιά Γεώργιο ο οποίος, υποτίθεται, αποτελούσε το άυλο νομικό σύμβολο της Ελλάδος και την πηγή κάθε νόμιμης εξουσίας, το έπαιζαν «νόμιμη εκπροσώπηση» της χώρας. Και κατά την πάγια ελληνική πρακτική φαγωνόντουσαν, χωρίζανε, συμμαχούσαν, φτιάχνανε κυβερνήσεις, χάλαγαν κυβερνήσεις, της κακομοίρας ! Μέχρι κινήματα, πολιτικού χαρακτήρα έκαναν (το εξόριστο Ναυτικό). Γενικά θύμιζαν το γνωστό παιχνίδι «Μονόπολη» η το πιο παλιό, τις «κουμπάρες». Κι όλα αυτά ερήμην του ελληνικού λαού που στέναζε κάτω απ’ τη γερμανική μπότα και προσπαθούσε ν’ αρπάξει καμιά λέξη απ΄ όσα συνέβαιναν, στα κρυφά και με ρίσκο ζωής, από κάποιο ασφράγιστο και παράνομο ραδιόφωνο.
Μέσα σ’ αυτό το τραγελαφικό ανεβοκατέβασμα των εξόριστων κυβερνήσεων, από τις 26 Απριλίου του ’44, σε μια από τις πιο μακροβιότερες κυβερνήσεις ορίστηκε πρωθυπουργός ο Γεώργιος Παπανδρέου, πλαισιωμένος από υπουργούς όλου του, τότε, πολιτικού φάσματος. Κυβέρνηση εθνικής ενότητος την είπανε. Αυτός έκανε τη συμφωνία της Καζέρτας κι αυτός ήρθε, ως πρώτος πρωθυπουργός στην απελευθερωμένη, πλέον, Ελλάδα, στις 18 Οκτωβρίου ’44.
Με το καζάνι όχι μόνο να βράζει αλλά και έτοιμο να εκραγεί καθ’όσον είχε πλέον ανοίξει διάπλατα ο δρόμος για την κατάληψη της εξουσίας από τους ευρισκόμενους σε θέση ισχύος κομμουνιστές. Στη πρωτεύουσα γινόταν, πλέον, το έλα να δεις ! Κάθε γειτονιά κι ένα ταμπούρι, κάθε κτίριο κι ένα οχυρό, κάθε παράθυρο και μια κάνη.
Κι ο Παπανδρέου να προσπαθεί να ισορροπήσει πατώντας σε δυό βάρκες.
Τότε στον πρώτο λόγο του στο Σύνταγμα είπε και το αμίμητο «Πιστεύομεν και εις την Λαοκρατίαν !».
Σε πέντε ημέρες ορκίστηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητος υπό τον Παπανδρέου με σκοπό και στόχο να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα. Και με 6 – 7 αριστερούς μέσα.
Όμως με τις διαφορές αγεφύρωτες και το ΚΚΕ να υποδαυλίζει τις διαμαρτυρίες και την αναταραχή δουλειά δεν γινόταν
Παρασκήνιο, διαβουλεύσεις, ίντριγκες, διαπλοκή. Πρώτο φλέγον θέμα ο γενικός αφοπλισμός και η δημιουργία εθνικών σωμάτων τήρησης της τάξεως και εθνικού στρατού. Μετά οι εκλογές και το δημοψήφισμα. Σιγά μη συμφωνήσουν !
Στο μεταξύ αγγλικές δυνάμεις όλο και απεβιβάζοντο στο Πειραιά, μαζί με την ελληνική ταξιαρχία του Ρίμινι.
Στην αρχή του Δεκεμβρίου οι αριστεροί υπουργοί παραιτούνται και προγραμματίζεται ένα συλλαλητήριο για τις 3 του μηνός, ημέρα Κυριακή.
Και εκεί τελειώνουν όλα. Κι από εκεί αρχίζουν όλα. Η μεγάλη σφαγή. Η άδικη σφαγή!
Τη λέω άδικη γιατί η ηγεσία του ΚΚΕ, ο Ζαχαριάδης γνώριζε τη συμφωνία των Μεγάλων και το μάταιο του ένοπλου αγώνα. Ήταν ένας αγώνας πουλημένος απ’ τα αποδυτήρια, σικέ και με το διαιτητή μιλημένο.
Που πάς, κύριε. Γιατί οδηγείς στο σφαγείο έναν ολόκληρο λαό, τζάμπα ! Το αίμα δεν έχει ιδεολογία. Έχει ένα χρώμα σε όλους. Το αίμα είναι πάντα κόκκινο και πάντα χρήσιμο. Γιατί να σκορπιέται άδικα. Το μόνο που διαχωρίζει το αίμα είναι το ρέζους του. Και το δάκρυ είναι το ίδιο αλμυρό, παντού. Κι ο πόνος έχει τα ίδια αντανακλαστικά σε όλους !
Πιστεύω αυτό το άτιμο 90 -10 μαζί με την υστερόβουλη σκέψη κάποιου επόμενου γύρου ξεκαθαρίσματος λογαριασμών τον οδήγησαν να γράψει όλες αυτές τις υποθήκες αίματος. Και να μαζέψει από τη Δυτική Μακεδονία τα παιδάκια και να τα στείλει στις ανατολικές χώρες, μελλοντικά γενιτσαρικά τάγματα. (Η γυναίκα του μπάρμπα μου, 15 χρόνων, από ένα χωριό έξω απ’ τη Καστοριά υπήρξε μια τέτοια ομαδάρχισσα !).
Εδώ θέλω ν’ ανοίξω μια παρένθεση για καθαρά θεωρητική αντιμετώπιση του πράγματος.
Με βάση τη επιθυμία του ΚΚΕ ν’ αρπάξει την εξουσία το μοιραίο λάθος του ήταν ότι έχασε χρόνο. Τρεις μοιραίοι μήνες το χώρισαν από την επιτυχία. ( Άλλο τι θα γινόταν μετά ). Ο ΕΛΑΣ διέθετε φοβερή υπεροπλία γύρω από το Λεκανοπέδιο. Η Αθήνα ήταν ζωσμένη από ισχυρότατο ελασίτικο στρατό. Και αν εκινείτο πριν έρθουν οι Άγγλοι και οι Ριμινίτικες ταξιαρχίες το σκηνικό θα ήταν τελείως αλλιώτικο. Το παιχνίδι για το ΚΚΕ χάθηκε στο διάστημα μεταξύ της αποχώρησης των Γερμανών και των Δεκεμβριανών. Στην αδράνεια του ΕΛΑΣ. Να αλώσει την Αθήνα. Από εκεί και μετά η αιματοχυσία ήταν περιττή. Και εγκληματική !
Για ποικιλία κάποια ενδιαφέροντα , ίσως άγνωστα, περιστατικά.
Περί τα Χριστούγεννα είχε αποφασίσει ο Τσόρτσιλ να έρθει για διαβουλεύσεις στην Αθήνα.. Ο ΕΛΑΣ το είχε πληροφορηθεί. Επιθανολογείτο σύσκεψη στο ξενοδοχείο «Μ. Βρεττάνια». Κάτω από τα θεμέλιά του υπήρχε ένα αγνώστου προελεύσεως, πιθανόν αρχαίο, τούνελ που έφτανε μέχρι την Ομόνοια. Θα θυμάστε το περίπτερο, γωνία Πανεπιστημίου και Χαρ, Τρικούπη που το ρούφηξε η γη και χάθηκε στις εργασίες του μετρό ! Γι’ αυτό το τούνελ μιλάμε που το χρησιμοποίησε και η όδευση του τραίνου ! Οι ελασίτες το ήξεραν και το χρησιμοποίησαν για σαμποτάζ.
Είχαν μεταφέρει, λοιπόν, τόνους εκρηκτικών υπονομεύοντας όλο το τετράγωνο γιά να τα ξανακουβαλήσουν πάλι πίσω όταν, για άγνωστους λόγους, ματαιώθηκε το εγχείρημα ! ( ο θειός μου ήταν ο επί κεφαλής της επιχείρησης, μαζί και κάποιας άλλης. Όπου κάτι λάμπες κρεμάστηκαν στην Ακρόπολη και σχημάτισαν μια φωτεινή επιγραφή που κοίταγε το ξενοδοχείο και έλεγε «Να φύγουν οι Άγγλοι» ).
Τελικά ο Τσόρτσιλ ήρθε και στη διάσκεψη που έγινε τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων. Ανέβηκε απ' το Πειραιά με τανκ στη Βρετανική πρεσβεία. Εκει έλαβαν μέρος και εκπρόσωποι του ΕΛΑΣ !
Νομίζω ο Σιάντος με τον Παρτσαλίδη και κάποιο στρατηγό. Το εκπληκτικό είναι ότι μπαίνοντας στη πρεσβεία, στο βεστιάριο, μαζί με τα παλτά τους παρέδωσαν και τα περίστροφά τους ! !
Τελικά στις 11 Ιανουαρίου του ’45 συμφωνήθηκε ανακωχή. Με κυβέρνηση Πλαστήρα. Αφού, στο μεταξύ χύθηκε άφθονο αίμα. Με πολλή αγριότητα και άφθονο μίσος. Απ’ όλες τις πλευρές.
Το να ψάχνεις για ευθύνες και υπαίτιους σε μια τέτοια κοσμοχαλασιά είναι και μάταιο και ανόητο. Όλοι φταίνε και κανείς δεν φταίει ! Φταίει η μοίρα μας κι ο κακός μας ο καιρός ! Άλλωστε είναι πασίγνωστον ότι οι εμφύλιοι πόλεμοι είναι κατά πολύ αγριότεροι των συμβατικών γιατί εμπεριέχουν και το πάθος των εμπλεκομένων. Τα μίση, τις έριδες και τις διαφορές που κουβαλούν από παλιά, οι μετέχοντες. Ενώ οι αλλόφυλοι εχθροί κάνουν απλώς τη δουλειά τους. Κακή και ψυχρή,βέβαια, αλλά με επαγγελματισμό και συγκεκριμένο στόχο. Χωρίς μίσος και πάθος.
Στην αρχή του Φεβρουαρίου, σε ένα κτήμα στη Βάρκιζα, κάποιου Κανελλόπουλου, καμία σχέση με τον πολιτικό, άρχισε μια διάσκεψη με το φιλόδοξο στόχο να κατορθώσει το ακατόρθωτο. Να τερματίσει τον εμφύλιο και να ξαναμονιάσει τους Έλληνες. Υπό τη προεδρία του, ήδη, ορισθέντος ως Αντιβασιλέως, του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού.
Ήταν μιά αλλόκοτη, μια περίεργη διάσκεψη. Ο κάθε προσερχόμενος άλλα είχε στο μυαλό του και άλλα συμφωνούσε. Όλοι κουτοπόνηρα. Ο μόνος ρομαντικός και αιθεροβάμων ήταν ο Δαμασκηνός.
Στη διάσκεψη που κράτησε καμιά δεκαριά μέρες συμφωνήθηκαν όλα τα ωραία και ιδανικά πράγματα που χαρακτηρίζουν τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και τη δημοκρατία, κάτι που εκεί και τότε ήταν μαθηματικά αδύνατον να εφαρμοσθούν.
Όλοι θεωρούσανε τη Βάρκιζα σαν μια καλή ευκαιρία προσωρινής ανάπαυσης και ανασύνταξης. Κάπου εκεί φαγώθηκε κι ο Βελουχιώτης ο οποίος είχε διαφωνήσει σε πολλά με την ηγεσία του ΚΚΕ και στάλθηκε, προδομένος, σαν πρόβατο στη σφαγή.
Ένας ιδιόρρυθμος και αμφιλεγόμενος τύπος. Μέχρι ομοφυλόφιλο τον είπαν !
Μετά τη Βάρκιζα ακολούθησε ένας χρόνος χωρίς, μεν, σφαγές αλλά με φοβερή πολιτική αστάθεια και ανεβοκατέβασμα δοτών κυβερνήσεων με την αριστερά απούσα και αναδιοργανούμενη Τουλάχιστον έξη κυβερνήσεις παρήλασαν. Μέχρι κι ο Δαμασκηνός χρημάτισε πρωθυπουργός για καμιά δεκαριά ημέρες τον Οκτώβριο του ’45. Κύρια θεσμικά ζητήματα το πολιτειακό και οι εκλογές.
Για το πολιτειακό όλοι οι πολιτικοί, χολωμένοι απ’ τη στάση του βασιλιά στην μεταξική δικτατορία της 4ης Αυγούστου του ’36, είχαν αποφασίσει τη λύση να τη δώσει ο λαός με δημοψήφισμα. Και μέχρι τότε ο Γεώργιος να μένει στην Αγγλία και να περιμένει τις εξελίξεις. Και μέχρι το δημοψήφισμα είχαν ορίσει ως Αντιβασιλέα τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δαμασκηνό. Βεβαίως , ανεξαρτήτως προσωπικών η όχι συμπαθειών στο πρόσωπο του συγκεκριμένου βασιλιά, οι προτιμήσεις του πολιτικού κόσμου σε φιλοβασιλικούς και δημοκρατικούς ήταν μοιρασμένες. Ενδεικτικώς αναφέρεται ότι ο Γ. Παπανδρέου ήταν φιλοβασιλικός, κι ας είπε το περίφημο « Πιστεύομεν και εις την Λαοκρατίαν» !
Τελικά απεφασίσθη η διενέργεια εκλογών στις 31 Μαρτίου του ’46.
Με κυβέρνηση του μετριοπαθούς φιλελεύθερου Θ. Σοφούλη.
Το ΚΚΕ, με επί κεφαλής το Ν.Ζαχαριάδη που είχε απ’ την αρχή του χρόνου επιστρέψει στην Ελλάδα κι έμενε κάπου στη Μακεδονία, για εντελώς ανεξήγητους λόγους, προπαγάνδισε την αποχή. Εκ των υστέρων, βέβαια, υπάρχει εξήγηση καθ’ όσον τη ίδια μέρα έγινε κομμουνιστική επίθεση σ’ ένα σταθμό Χωροφυλακής, στο Λιτόχωρο. Το γεγονός ήταν προσχεδιασμένο και απετέλεσε τη θρυαλλίδα που άναψε το μπαρούτι του τρίτου και αποφασιστικού γύρου του εμφυλίου. Του πιο οδυνηρού, του πιο αιματηρού και του πιο καταστρεπτικού. Αλλά και του πιο κοροϊδίστικου !
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι ο εμφύλιος δεν ήταν μεταξύ αριστεράς και δεξιάς, όπως σκόπιμα πλασάρεται, αλλά μεταξύ αριστεράς και όλου του υπόλοιπου πολιτικού φάσματος ! Εξ ου και το σύνθημα «Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος» !
Ο, δε, τρίτος γύρος αποτελούσε, καθαρά, μια απελπισμένη αυτοκτονική αλλά λυσσαλέα προσπάθεια των κομμουνιστών. Ένας σύγχρονος χορός του Ζαλόγγου.
Το ΚΚΕ δεν άντεξε την ιδέα ότι έφτασε τόσο κοντά στη πηγή και δεν ήπιε νερό.
Στο μεταξύ είχαν αλλάξει πολλά πράγματα στο κόσμο. Ο Τσόρτσιλ είχε χάσει τις εκλογές, ο Ρούσβελτ είχε πεθάνει και τον είχε αντικαταστήσει ο Τρούμαν, με το γνωστό δόγμα, και η Αγγλία συναισθανόμενη, πλέον, τη γύμνια της μετά τη σταδιακή απώλεια των αποικιών της παρέδωσε τη σκυτάλη της ηγεσίας του Δυτικού κόσμου στην Αμερική.. Κι αυτό έγινε στα τέλη του’46.
Στο μεταξύ είχε γίνει στη 1η Σεπτεμβρίου ’46 το δημοψήφισμα για το πολίτευμα με συντριπτικό υπέρ της βασιλείας αποτέλεσμα, νομίζω 72, 73% η κάτι τέτοιο. Ας όψεται η αντιδραστική και πεισματική συμπεριφορά του ΚΚΕ που με τη στείρα εμμονή στην αποχή άφησε χώρο στη φιλοβασιλική προπαγάνδα ν’ αλωνίζει. Χωρίς να υπολογίσουμε ότι και η συνεχώς φουντώνουσα ανταρσία έβαλε το χεράκι της για να παραταθεί η «βασιλεία» της βασιλείας για καμιά τριανταριά χρόνια ακόμη.
Μετά τις εκλογές της 31ης Μαρτίου κάνει για πρώτη φορά την εμφάνισή της, για λίγο, δεξιά κυβέρνηση. Αυτή του Κ. Τσαλδάρη. Και σε λίγο πάλι ο κεντρώος Θ. Σοφούλης.
Ο εμφύλιος περιορίζεται, τώρα, στα βόρεια της χώρας για έναν απλούστατα λόγο. Η Αλβανία και η Γιουγκοσλαβία παρείχαν ασφαλή καταφύγια ανασυγκρότησης και ανεφοδιασμού των ανταρτών. Βλέπετε το 50 – 50 της Γιουγκοσλαβίας επέτρεπε τέτοια κόλπα. Όταν, όμως, ο Τίτο τα’ σπασε με το Στάλιν κι έκλεισε τα σύνορα οι αντάρτες εγκλωβίστηκαν. Η αφειδής αμερικανική πολεμική βοήθεια και η ικανότης του Αλέξ. Παπάγου έφεραν το τέλος του πολέμου. Πρώτα ο Γράμμος κι από κοντά το Βίτσι στις 15 Αυγούστου του 1949 έπεσαν μαζί με τις τελευταίες ελπίδες των κομμουνιστών για εγκατάσταση λαϊκής δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης γέμισαν εξαθλιωμένους και απογοητευμένους, αλλά πάνω απ’ όλα προδομένους πολιτικούς πρόσφυγες.
Κι αυτά επί κυβερνήσεως Διομήδη, αντιπροέδρου του πρόσφατα αποθανόντος Θ. Σοφούλη.
Από εκεί και πέρα λειτουργεί ο αμείλικτος, διαχρονικός και παγκόσμιος νόμος. Ο νόμος που πρωτοεφήρμοσαν οι Αθηναίοι του χρυσού αιώνα σε κάποιους ταλαίπωρους κυκλαδίτες που τόλμησαν να στασιάσουν. Ο νόμος του γαλάτη Βρέννου προς τους πανικόβλητους ρωμαίους ικέτες, που εκλιπαρούσαν για οίκτο μετά τη πτώση της Ρώμης.
- «Ουαί τοις ηττημένοις» !
Κανείς λογικός και μετριοπαθής άνθρωπος δεν μπορεί να συγκατατεθεί σε ότι ακολούθησε με τη λήξη του εμφυλίου. Μπορεί όμως, ξέροντας τη προϊστορία, να τα εξηγήσει και να τα καταλάβει, ως κακά, αλλά μοιραία, επακόλουθα.
Παρ’ όλα αυτά, η ηττημένη πλευρά έχει μεγεθύνει πολλά κι έχει κατασκευάσει πολλά ακόμη, που δεν συνέβησαν. Και σε πολλά έχει διαστρεβλώσει την Ιστορία.
Π.χ . η δεξιά ανέλαβε, διά του Παπάγου την σκυτάλη της εξουσίας από τα τέλη του ’52 και μετά. Από τη 16η Νοεμβρίου ’52, όταν ο λαός κουρασμένος και ταλαιπωρημένος αναζήτησε την ηρεμία και ασφάλειά του σε μια ισχυρή κυβέρνηση ανασυγκρότησης. Γιά ότι έγινε πριν , κεντρώες δυνάμεις είχαν την ευθύνη.
Σίγουρα έγιναν διώξεις και δίκες και στρατοδικεία. Όχι όμως στον υπερβολικό βαθμό της νυχθημερόν εργασίας. Ούτε, μπροστά στο αίμα που χύθηκε άδικα, έγιναν τόσες πολλές εκτελέσεις. Στη περίπτωση Μπελογιάννη έχω την εντύπωση ότι πλην αυτού, εκτελέστηκε μαζί κι άλλος ένας μόνο. Νομίζω ότι τον έλεγαν Μπάτση. Αν στο σημείο αυτό λαθεύω, ευχαρίστως, θα δεχτώ διόρθωση. Επίσης δεν θυμάμαι άλλη εκτέλεση πλην του Πλουμπίδη. Καταδίκες σε θάνατο θυμάμαι αρκετές αλλά ανεκτέλεστες, π.χ. του Κύρκου και του Γλέζου, που ζουν και βασιλεύουν. Εξορίες σε ξερονήσια υπήρξαν πολλές. Αλλά κι εκεί μια κολουπογραφή μετανοίας, ψεύτικη του κερατά, αρκούσε για να σ’ απελευθερώσει. Κάτι που ο ανόητος εγωισμός της εξόριστης ηγεσίας του ΚΚΕ, και η κακώς εννοούμενη αξιοπρέπεια κράτησε τόσο κόσμο, τζάμπα, μέσα ! Αν αυτά τα γεγονότα συνέβαιναν σήμερα ούτε ένας δεν θα βρισκόταν στη Μακρόνησο, στη Γυάρο, τον Άγιο Ευστράτιο. Όλοι υπογραφή και έξω !
Βλέπεις, τότε το φιλότιμο κι η μπέσα είχαν άλλη αξία. Το ξέρω αυτό από πρώτο χέρι.
Όπως επίσης και στην υπό αναδιοργάνωση κρατική μηχανή οι αποκλεισμοί ήσαν εξηγήσιμοι. Κι αυτοί γέννησαν τους «φακέλους των κοινωνικών φρονημάτων».
Οι νικητές το έβλεπαν σαν αποφυγή φιδιού απ’ το κόρφο τους.
Είπαμε κακό, αλλά εξηγήσιμο.
Παρ’ όλα αυτά το στρίμωγμα στη γωνία των ηττημένων αντιπάλων δεν κράτησε και πάρα πολύ. Πλην μεμονωμένων προσωπικών περιπτώσεων σε κάποιες εσχατιές της επικράτειας, όπου τα ρεβανσιστικά απωθημένα δημιούργησαν απαράδεκτες καταστάσεις, στη χώρα άρχισαν, γρήγορα, να λειτουργούν μηχανισμοί και πρακτικές λήθης. Κι αν δεν μεσολαβούσε το διάστημα της χούντας που αναζωπύρωσε το κακό, το χάσμα του διχασμού θα είχε κλείσει προ πολλού. Ας μην τον καπηλεύονται μερικοί. Ο διχασμός με πρωτοβουλία του μεταπολιτευτικού Καραμανλή πήγε στη θέση που έπρεπε να είναι. Στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Και αν, σήμερα, αναμοχλεύονται κάποια γεγονότα και ξύνονται κάποιες πληγές από την απέναντι όχθη, αυτό γίνεται με τη κουτοπόνηρη σκέψη της πολιτικής εκμετάλλευσης. Οι σώφρονες «γέροντες» πρωταγωνιστές εκείνων των τραγικών γεγονότων γνωρίζουν καλά.
Πως ερμηνεύεται το γεγονός ότι το δημόσιο βρίθει σήμερα από αριστερούς υπαλλήλους, από ΠΑΣΟΚ και πέρα. Κάτι που φαίνεται σε όλες τις συνδικαλιστικές ψηφοφορίες. Από την προ ’81 εποχή. Αν δεν είχαν εξαλειφθεί οι διακρίσεις τότε από που και πως ξεφύτρωσαν όλοι αυτοί.
Ας μην γελιόμαστε. Ο κόσμος σήμερα χρειάζεται την αριστερά περισσότερο από ποτέ. Το πλήθος και το μέγεθος των προβλημάτων είναι τέτοιο που καμιά μονοκομματική πλάτη δεν το αντέχει. Όμως χρειάζεται μια αριστερά λογική, ήπια και νηφάλια. Και πάνω απ’ όλα σοβαρή. Όχι την αριστερά της κουκούλας και της μολότοφ. Όχι την αριστερά των συνιστωσών και της αρλούμπας με τους καλοπληρωμένους γελωτοποιούς ινστρούχτορες των καναλιών που μέσα απ’ τη σιγουριά των παχυλών τους αμοιβών πλασάρουν δημοκρατικά συνθήματα διχασμού.
Όχι την αριστερά των κολλημένων στη νεολιθική εποχή και την αριστερά που αδυνατεί να ανακαλύψει και χειριστεί τα σύγχρονα προβλήματα και καταφεύγει στο απώτατο παρελθόν για ν’ αντλήσει επιχειρήματα και να κρύψει τη πνευματική της γύμνια.
Ευτυχώς που υπάρχουν ακόμη κάποιοι νέοι που μπορούν να δουν, να σκεφτούν και να λειτουργήσουν ψύχραιμα, νηφάλια και, προ παντός σοβαρά. Σαν τους μακαρίτες Ηλιού και Φλωράκη και σαν τους ζώντες Κύρκο και Θεοδωράκη.
Πιστεύω ότι το «άλας δεν εμωράνθη» ακόμα.
Υπάρχει ελπίς !