Kίνα. Μητέρα και λίκνο όλων των γριπών.

Μιά σύμπτωση... καθόλου συμπτωματική.

                                        

   Ίσως  τα πιό κάτω να μην είναι ευρέως γνωστά, οπότε αξίζει τον κόπο να αναφερθούν. Όσοι έχουν επισκεφθεί την αχανή αυτήν χώρα, ιδίως σε παλαιότερες  εποχές, θα είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν και βιώσουν μερικές από τις ιδιαιτερότητές της. Μεταξύ των πρώτων τα μεγάλα κενά στην καθαριότητα και η ποικιλία  -σχεδόν παμφαγία-  τροφής. Σχετικά με το τελευταίο, οι ίδιοι οι Κινέζοι, αυτοσαρκαζόμενοι, λένε πως  στην Κίνα ό,τι έχει τέσσερα πόδια... τρώγεται. Εκτός από τραπέζια και καρέκλες! 

   Ο συνδυασμός των πιό πάνω ιδιαιτεροτήτων γέννησε, κατά τον ρουν της Ιστορίας, διάφορους καινοφανείς ιούς, οι οποίοι -ακριβώς λόγω της πρωτοεμφανίσεώς τους-  αιφνιδίασαν την Ανθρωπότητα και δημιούργησαν πανδημίες, μέχρις ότου η παγκόσμια  ιατρική επιστήμη, ανασκουμπωμένη, ανακαλύψει τρόπους ιάσεως, (φάρμακα) και προλήψεως, (εμβόλια). Κάτι που, αναμφίβολα, θα γίνει και με τον σημερινό κορωνοϊό. Θέμα χρόνου.

   Αγνοώντας προγενέστερες επιδημίες, λόγω υποκειμενικής άγνοιας, αλλά  και ελλείψεως στοιχείων, αναφέρομαι στις μεγάλες κινέζικες γρίπες του 20^ου αιώνος.

- Ισπανική Γρίπη: 1918-19

   Κατά ασφαλή στοιχεία η γρίπη αυτή, λεγόμενη και «γρίπη των πτηνών», γεννήθηκε στην Κίνα και μέσω μεταναστών Κινέζων εργατών εξαπλώθηκε στον Καναδά, την Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Αφρική. Ονομάστηκε «Ισπανική» επειδή οι πρώτες αναφορές ως «πανδημία»  πρωτογράφτηκαν στον τύπο της Ισπανίας. Ο ιός της μεταπήδησε από τα κοτόπουλα  στον άνθρωπο και στη συνέχεια άρχισε να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

   Προσβλήθηκαν τότε περισσότερα από 500 εκατομμύρια άτομα, από τα οποία πέθαναν περίπου 50 έως 100.000.000 ανθρώπων, λόγω αδυναμίας ακριβούς υπολογισμού. Το ποσοστό θνητότητας άγγιζε το 10%! Για πρώτη φορά επισημάνθηκε  τον Μάρτιο του 1918 ως επιδημία περιορισμένη κυρίως στη Β. Ευρώπη με μέτρια θνητότητα. Στη συνέχεια, παρουσίασε ύφεση τους καλοκαιρινούς μήνες και επανήλθε δριμύτερη το φθινόπωρο του 1918 και την άνοιξη του 1919 γνώρισε  παγκόσμια επέκταση.    

   Το χαρακτηριστικό της ασθένειας ήταν ότι πρόσβαλε νέους ενήλικες. Η ισπανική γρίπη έφτασε στην Ελλάδα το καλοκαίρι του 1918 και το πρώτο κρούσμα εντοπίστηκε στην Πάτρα, χωρίς να υπάρχουν στοιχεία για τον αριθμό των νεκρών. Από τα μέσα Οκτωβρίου του 1918 μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου, η ασθένεια βρίσκεται στην κορύφωσή της. Ο Τύπος της εποχής γράφει: «Εξακολουθεί να θερίζει η γρίπη. Θάνατοι επί θανάτων. Κηδείαι επί κηδειών. Πένθη επί πενθών. Σπίτια ρημάζουν, ορφανά απελπίζονται, μητέρες κλαίνε, σύζυγοι χηρεύουν. Ερχόμενη δε η εκ της γρίπης αποδεκάτισις μετά τας τόσας θυσίας επί του πολεμικού μετώπου, απλώνει ένα βέλο μαύρο επί της πόλεως».

- Ασιατική γρίπη: 1957-58

   Και αυτή η πανδημία «γεννήθηκε» στην Κίνα τον Μάρτιο του 1957! Επεκτάθηκε στην νοτιοανατολική Ασία, στην Ιαπωνία και τον Μάιο στην Αυστραλία, στην Ινδονησία και την Ινδία. Το καλοκαίρι του ίδιου έτους έφτασε στην Ευρώπη, στην Αφρική, στη Βόρεια και Νότια Αμερική.

   Μέσα σε έξι μήνες ο ιός είχε τυλίξει ολόκληρη τη Γη! Ένα δεύτερο κύμα εμφανίστηκε το φθινόπωρο του 1957, ενώ συνολικά επηρεάστηκε το 40-50% του πληθυσμού. Η μεγαλύτερη επίπτωση παρατηρήθηκε σε άτομα ηλικίας νεαρής ηλικίας 5-19 χρονών με ποσοστό προσβολής πάνω από 50%. Μόνο στις ΗΠΑ καταγράφηκαν 70.000 θάνατοι. Η θνητότητα ήταν αρκετά υψηλή, αλλά χαμηλότερη από εκείνη της Ισπανικής γρίπης. Η Ασιατική γρίπη στοίχισε τη ζωή σε περίπου 2 εκατ. ανθρώπους παγκοσμίως.

   Γιά την  συγκεκριμένη γρίπη έχω προσωπικά -και τραγικά- βιώματα. Πέραν του γεγονότος πως γιά αρκετές ημέρες «ψήθηκα» στον πυρετό, όπου διαγράφοντας με το δάκτυλο, υπό πίεση, το μπράτσο μου έβγαζα... λίπος, (από το λιγοστό που διέθετα τότε), το πρώτο θύμα εκείνης της γρίπης υπήρξε ο καλύτερος θερινός μου φίλος. Ήταν ο Παντελής Καρυώτης, άριστος μπαλαδώρος, κάτοικος Νέας Ερυθραίας. Μαζί του -και διάφορους άλλους μπόμπιρες-  τα καλοκαίρια των διακοπών οργώναμε τις αλάνες της περιοχής και στήναμε ιστιοδρομίες στο ρέμα της Χελιδονούς, δηλαδή τον Κηφισό ποταμό που... «κατάντησε» μέρος της Εθνικής οδού Αθηνών - Λαμίας. Θυμάμαι καθαρά πως η γελαστή φωτογραφία του «κόσμισε» τις στήλες των εφημερίδων της εποχής.

-Γρίπη του HONG – KONG 1968

   Ο ιός που προκάλεσε την πανδημία του 1968 πρωτοεμφανίστηκε στο Χόγκ Κόνγκ  το καλοκαίρι και επεκτάθηκε στη Νοτιοανατολική Ασία, ενώ τον Σεπτέμβριο οι στρατιώτες που γύριζαν από το Βιετνάμ τον έφεραν στις ΗΠΑ. Η νόσος προκάλεσε παγκόσμια κινητοποίηση, υπό τον συντονισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Από τον Νοέμβριο 1969 τέθηκαν στην διάθεση εμβόλια κατά της γρίπης του Χονγκ Κονγκ. Η πανδημία προκάλεσε τον θάνατο ενός εκατομμυρίου ανθρώπων, σύμφωνα με τον αμερικανικό οργανισμό παρακολούθησης και πρόληψης των ασθενειών. 

- Ρωσική γρίπη  1977 - 1978

   Και αυτή η γρίπη, παρά το όνομά της ξεκίνησε από τη Βόρεια Κίνα τον Μάιο του 1977 και μέχρι το Δεκέμβριο του 1978 είχε εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Οφειλόταν σε μία μετάλλαξη  του ιού Η1Ν1 που, μάλλον, διέφυγε από εργαστήριο και στοίχισε τη ζωή σε 700.000 ανθρώπους παγκοσμίως. 

   Άνθρωποι ηλικίας άνω των 25 ετών παρουσίασαν αντισώματα στον ιό και η πανδημία της ρωσικής γρίπης περιορίστηκε σχεδόν αποκλειστικά στα παιδιά και τους εφήβους. Tο όνομά της η πανδημία του '77 το οφείλει στο ότι πρώτα επιδημικά στοιχεία προέκυψαν από την τότε ΕΣΣΔ, στην οποία νόσησαν παιδιά και νέοι ενήλικες μικρότεροι των 23 χρονών. Η Ρωσική γρίπη αναφέρεται και ως Ερυθρά γρίπη. Εκδηλώσεις ρωσικής γρίπης εμφανίστηκαν στους πληθυσμούς των σχολείων και σε στρατιωτικές μονάδες στις Ηνωμένες Πολιτείες στα μέσα Ιανουαρίου και η εξάπλωσή της ήταν ραγδαία. Το 1979 παράχθηκε εμβόλιο που κάλυπτε και τα στελέχη του ιού της Ρωσικής γρίπης.

- Η γρίπη των Πτηνών 2003-2004

   Από το 1997 παρουσιάστηκαν, πάλι, στο Χόνγκ-Κονγκ κρούσματα γρίπης των πτηνών από μεταλλαγμένο ιό  Η5Ν1 σε ανθρώπους. Νόσησαν και απεβίωσαν 18 άτομα. Σφαγιάστηκαν 1,5 εκατομμύριο πουλερικά. Σποραδικά κρούσματα εμφανίστηκαν το 2003. Αλλά την άνοιξη του 2004 ξεκίνησε από το Βιετνάμ νέα πανδημία με ένα ισχυρά παθογόνο στέλεχος του ιού Η5Ν1 των πτηνών.   

   Η νόσος μεταδόθηκε αρχικά στις γειτονικές χώρες και στη συνέχεια στην Ευρώπη και την Αφρική. 

   Σήμερα την σκυτάλη των κινέζικων γριπών την πήρε ο διαβόητος κορωνοϊός , για τον οποίον όλοι -κουτσά, στραβά- γνωρίζουμε, ή  -οι εξ ημών ανόητοι- θα μάθουμε. Το βέβαιον είναι πως τα κύματα της γρίπης θα συνεχίζουν τον καλπασμό της στην Ιστορία, διδάσκοντας  υπενθυμίζοντας  στον Άνθρωπο το πόσο μικρός και πόσο ευάλωτος είναι.