Το νόημα της ζωής

 (Σκέψεις πάνω στη διατριβή του κ. Γ. Φουντουλάκη, διδάκτορος Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ, με θέμα : «Η έννοια του καλού στον Πλωτίνο»).

Ανέκαθεν, από τότε που ο Άνθρωπος από απλά «όρθιος», (homo errectus), εξελίχθηκε σε «σκεπτόμενο», (homo sapiens), ένα -μεταξύ και άλλων- θεμελιώδες ερώτημα τον απασχόλησε: «Τί νόημα και τί σκοπό έχει η ζωή μας. Γιατί υπάρχουμε»; Η ενασχόληση μ΄ αυτό, σε συνδυασμό και με το την αναζήτηση του τί συμβαίνει μετά τον θάνατο γέννησαν την Φιλοσοφία. Βάση όλων των επεξεργασιών, σχετικά με το νόημα της ζωής, αποτελούν οι «αισθήσεις», διά των οποίων συλλαμβάνει τα φυσικά φαινόμενα και η «διαίσθηση» με την οποία αντιλαμβάνεται, εξερευνά και αναλύει ό, τι η λογική του, υπερβαίνουσα τις αισθήσεις. Όσα… «διαισθάνεται», αλλά θεωρεί... μυστήρια.

Όσοι ασχολήθηκαν, ως συνεχιστές, με το έργο των μεγάλων -παλαιών και νέων- φιλοσόφων καταλήγουν στην κατηγοριοποίηση απόψεων περί του νοήματος της ζωής, κυριότερες των οποίων οι εξής τέσσερες:

-α) Η Ζωή είναι αυτοσκοπός. Έργο ανεξήγητο του Δημιουργού. Ας πούμε ένα… καπρίτσιο Του.

-β) Ζωή είναι η καλή συμπεριφορά των ανθρώπων μεταξύ τους. Με βασικό στόχο την ανάπτυξη και προαγωγή των Ηθικών Αξιών. (Αριστοτέλους Ηθικά).

-γ) Αποκατάσταση καλής επικοινωνίας του Ανθρώπου με τον Θεό. Ευτυχής κατάληξη η ένωση της ψυχής με το Θείο. (Ινδουιστική θεολογική εκδοχή).

-δ) Η κάθε υποκειμενική προσπάθεια ανακάλυψης του… νοήματος! Με ενδοσκόπηση και τερματισμό στην πληρότητα και την εσωτερική γαλήνη που προκύπτει από την ικανοποίηση της συνειδήσεως. (Η, κατά Καβάφη, Ιθάκη).

Από παλιά προβληματισμένος με τέτοια σχετικά, είναι φυσικό -πλησιάζοντας στην «έξοδο»- το ανερώτημα να γίνεται πιο έντονο και πιο βασανιστικό. Πολύ βολική, και απολύτως καθησυχαστική, θεωρώ την εξής ερμηνεία: -Ο Άνθρωπος αποτελεί κορυφαίο κατασκεύασμα του Δημιουργού, εντεταλμένο γρανάζι μεγάλης σπουδαιότητος στο οικοδόμημά Του -το Άπειρο Σύμπαν. Θα παίξει τον ρόλο της αποφασιστικής «γωνίας στροφής» του πλανήτη Γη, στην αέναη πορεία της. Ένας μοιραίος, για τα ανθρώπινα μέτρα, σταθμός. Ένας από τους πολλούς στην εξελικτική διαδρομή του, νυν, γαλάζιου πλανήτη. Τέτοιους εξελικτικούς σταθμούς ο Δημιουργός θέσπισε πολλούς. Π.χ. οι παγετώνες που γέννησαν το νερό, ο κατακλυσμός που δημιούργησε τις θάλασσες, οι σεισμοί που σχημάτισαν τις ηπείρους, (με τελευταία την ανάδυση της οροσειράς των Άνδεων), η περίοδος των δεινοσαύρων που επέφερε την ισορροπία της γήινης χλωρίδος, κ.λπ.

Ο «ανθρώπινος πολιτισμός», τελευταίος στη σειρά των εξελίξεων στον πλανήτη Γη, είναι ταγμένος -προσωπική μου άποψη- να τον μετεξελίξει σε ένα έρημο ουράνιο σώμα. Εμβρυουλκό και πρόδρομος της νέας μορφής που ό Πλάστης σχεδιάζει να μετατρέψει το ηλιακό μας σύστημα, κατά τις ανεξερεύνητες για το ανθρώπινο μυαλό βουλές Του. Το βάθος των ανθρωπίνων δυνατοτήτων, αφ΄ ενός, έχει εξερευνήσει τους πλησιέστερους πλανήτες, (Άρης, Αφροδίτη), και έχει ανακαλύψει αποδείξεις που στοιχειοθετούν -με μεγάλες πιθανότητες- να έχουν υπάρξει κι αυτοί, προ αγνώστου χρόνου, «γαλάζιοι πλανήτες!

Αφ΄ ετέρου, η ολοένα και αυξανόμενη -με γεωμετρική έως εκθετική πρόοδο- υπεράντληση των πεπερασμένων φυσικών πόρων, σε συνδυασμό με την αδηφάγο κατανάλωση και την ραγδαία αύξηση του γήινου πληθυσμού, αναμφίβολα οδηγεί τον πλανήτη Γη σε αδιέξοδο. Μόνη οδός διαφυγής η αντιπαλότης, ο ανταγωνισμός, η διεκδίκηση, (ο θάνατός σου, η ζωή μου!), ο πόλεμος, ο όλεθρος. Τα σύγχρονα μέσα καταστροφής εγγυώνται την πλήρη ερήμωση. Σε βαθμό μοιρολατρικής νομοτέλειας, η ατμομηχανή-Γη με μηχανοδηγό τον Άνθρωπο θα εκτελέσει τη Θεία επιταγή. Αυτό που ο Δημιουργός «προγραμμάτισε» να δράσει το ικανότερο από τα δημιουργήματά του. Σαν ένα καινούργιο «big bang». Μοναδικό ερώτημα ο… χρόνος. Το πότε;

Όμως –όπως είναι γνωστό- η έννοια «χρόνος» είναι ανθρώπινη σύμβασις για ενδοανθρώπινη συνεννόηση και προσδιορίζεται με βάση την περιστροφή της Γής περί τον Άξονά της και την περιφορά της περί τον Ήλιο. Για τον Δημιουργό Θεό δεν υπάρχει ο όρος «Χρόνος».

Και κλείνω με μια αδιαμφισβήτητη διαπίστωση: «Άγνωσται αι βουλαί του Υψίστου». Όσο για το τί προσδοκά ο Θεός από τον Άνθρωπο, η απάντηση είναι απλή… «Τίποτα». Και αντιστρέφοντας το ερώτημα, απαντώ: «Το μέγα έλεος».