ORPHEAS

Θέσεις - Απόψεις



Μιά και όλα πάνε πρίμα, ρόδινα κι ωραία, γιά να μην μας φθονήσουν κι οι Θεοί, που έλεγαν κι οι αρχαίοι, ας πούμε και κάτι δυσάρεστο. Έτσι, σαν αντίβαρο απαισιοδοξίας, μέσα στο γενικό κλίμα της ευδαιμονίας που κυριαρχεί σήμερα, διάχυτο, σ' ολόκληρο τον όλβιο πλανήτη μας.
Ας επιχειρήσουμε μιά προσέγγιση στο μεγαλύτερο πρόβλημα , κατά τη γνώμη της στήλης, και το σημαντικότερο αδιέξοδο που δημιουργήθηκε, από καταβολής κόσμου το οποίον ενσκήπτει ως σαρωτική λαίλαπα σε όλη την ανθρωπότητα. Τη παγκόσμια οικονομική κρίση και την επακολουθούσα ύφεση.
Στο κάτω κάτω, οι σοφές κεφαλές που χειρίστηκαν το θέμα, μαντάρα τα έκαναν. Και οι ειδικοί το ίδιο. Γιά τους πολιτικούς, ας μη το συζητάμε καλύτερα. Αυτοί το γιγάντωσαν και το περιέπλεξαν.
Σειρά, τώρα, των απλών ανθρώπων, των απλών μυαλών, αφού αυτούς αφορά κι αυτοί πληρώνουν, όπως πάντα, τη νύφη να πουν την άποψή τους.
Ξετυλίγοντας, σαν κουβάρι, την εξέλιξι της ζωής, διαχρονικά, και αναλύοντας , μία μία, τις συνιστώσες της κρίσης, αναμφίβολα, η μεγαλύτερη και σημαντικότερη είναι ο υπερπληθυσμός της Γης. Ξεπέρασε, προ πολλού, τα 6 δισεκατομμύρια ψυχές και καλπάζει γιά τα 7 και βάλε. Σαν πόσους μπορεί να χωρέσει, τελικά, αυτός ο πλανήτης. Πόσους μπορεί να διαθρέψει και να στεγάσει. Κάπου, κάποτε τελειώνουν οι δυνατότητές του. Σε κάποιο συγκεκριμμένο νούμερο, πέραν του οποίου η
αδυναμία " φιλοξενίας " φαίνεται ξεκάθαρα. Ήδη διαφαίνεται, έντονα, στο κοντινό ορίζοντα.
Οι μεγάλες, και συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες, με τη συνδρομή του άκρατου και αδηφάγου υπερκαταναλωτισμού και της σπατάλης οδηγούν στην υπεράντληση των φυσικών πόρων και τον εξαναγκασμό της Φύσης σε υπερπαραγωγή και στη διαστρέβλωση των φυσικών νόμων με αποτέλεσμα την εκτρωματική λειτουργία τους και την μελαγχολική και τετριμμένη διαπίστωση . " Η Φύση εκδικείται...."
Παρ' όλα τα προειδοποιητικά μηνύματα, οι ρυθμοί υπερεκμετάλλευσης της Γης υπακούοντας, αναγκαστικά, στην νομοτελειακά και με γεωμετρική πρόοδο αυξανόμενη ζήτηση, σπρώχνουν την ανθρωπότητα βαθύτερα στη κρίση.
Όσο περισσότερο αναπτύσσεται μιά χώρα τόσο περισσότερες και συνθετότερες ανάγκες δημιουργεί και μαζί την απαίτηση ικανοποίησής τους. Και ο φαύλος αυτός κύκλος μεγαλώνει συνεχώς. Οι προηγμένες χώρες ηγούνται, καταναλίσκουν, απολαμβάνουν, σπαταλούν και οι υποανάπτυκτες έπονται. Με περισσότερη όρεξη και λαιμαργία. Με περισσότερη λαχτάρα και περισσότερα δίκια, λόγω χρόνιας στέρησης, θέλουν να συμμετάσχουν κι αυτές στο παγκόσμιο φαγοπότι.
Αυτός ο φρενήρης ρυθμός ανάπτυξης και ο ανταγωνισμός " χορτάτων " και " πεινασμένων " οδηγούν τη κατάσταση εκτός ελέγχου και όλα λειτουργούν, πλέον, με τον αυτόματο πιλότο, χωρίς στόχο και χωρίς προορισμό. Το φυσικό περιβάλλον καταστρέφεται, το κλίμα αλλάζει απρόβλεπτα και όλα μοιάζουν να λειτουργούν στη βάση της " αρχής της απροσδιοριστίας " του Χάιζενμπεργκ !
Παράλληλα ο ανταγωνισμός και η υπερανάπτυξη οδηγούν, κατ' αρχήν, στην υπερβολική ζήτηση πρώτων υλών, την έλλειψη και, άρα, την αύξηση της τιμής τους, πέρα από τη δραματική τους εξάντληση.
Η παγκόσμια παραγωγική μηχανή παρακινουμένη άπό τη ζήτηση και επηρεαζόμενη από το μεγάλο ανταγωνισμό για καλύτερη και φτηνότερη παραγωγή εφευρίσκει και διοχετεύει στην αγορά, συνεχώς και αφειδώς, νέα προιόντα με αποτέλεσμα, κάποια στιγμή η προσφορά να υπερκεράσει τη ζήτηση και ν' αρχίσουν να δημιουργούνται αδιάθετα αποθέματα. Και εκεί βρίσκεται το σημείο στροφής.
Η υπερπροσφορά, παρ' όλα τα τερτίπια των μηχανισμών πωλήσεων, π.χ. εκπτώσεις, προσφορές, αποσύρσεις, δανεισμοί, πιστωτικές κάρτες, κλπ δεν μπορεί ν' απορροφηθεί λόγω κορεσμού της αγοράς αλλά και ορίου οικονομικής δυνατότητος του αγοραστικού κοινού. Κατά συνέπειαν οι αποθήκες γεμίζουν με αδιάθετα προιόντα, ο τζίρος πέφτει, η ρευστότητα των επιχειρήσεων περιορίζεται, επέρχεται φρενάρισμα παραγωγής, πλεονάζοντα εργατικά χέρια και αρχίζει ο χορός των απολύσεων . Κατ' αρχήν από τις γιγαντιαίες επιχειρήσεις, καθ' όσον πάντα τα μεγάλα καράβια κλονίζονται από τις μεγάλες φουρτούνες και, εν συνεχεία, με τη φυσική συνέπεια του " ντόμινο ", συμπαρασύρουν και τις μικρότερες. Πτωχεύσεις, λουκέτα, ανεργία και... η ανώμαλη προσγείωση στη ζοφερή πραγματικότητα της απόλυτης ένδειας. Όμως η ανάγκη της επιβίωσης είναι δεδομένη. Ο κόσμος έχει ανοίγματα, χρέη, τρέχουσες υποχρεώσεις και, βεβαίως, εξάρτηση από τη σπατάλη και τη βλακώδη και ανεδαφική αρχή των " κεκτημένων δικαιωμάτων ".
Και αρχίζει η γκρίνια, η μουρμούρα και η αγανάκτηση. Επειδή, δε, η πείνα είναι κακός σύμβουλος ο πεινασμένος παραλογιζόμενος γίνεται εύκολος στόχος πολιτικών σκοπιμοτήτων, λαικισμών και σκοτεινών ιδιοτελών επιδιώξεων. Χειραγωγείται άκριτα και προσελκύεται από δίκαια η άδικα, συνήθως, συνθήματα.
Το καζάνι βράζει επικίνδυνα και, κάποτε, εκρήγνυται οπότε ο Θεός καλείται επειγόντως να βάλει το χέρι Του. Η Ιστορία απέδειξε ότι οι επαναστάσεις, μακροχρόνια, δεν έδωσαν λύσεις, απλώς, λειτούργησαν σαν βαλβίδες εκτόνωσης,ενώ σε βάθος χρόνου τα πράγματα ξαναγύριζαν πάντα στην αρχική τους κατάσταση.
Όμως εδώ η υπόθεση δεν είναι τόσο απλή. Το πρόβλημα είναι πρωτοφανές, παγκόσμιο, καταλυτικό και μη αντιμετωπίσιμο, τουλάχιστον με τις συνταγές και πρακτικές του παρελθόντος. Το μέγεθός του ξεπερνά τις κεκτημένες εμπειρίες.
Γι αυτό και όλοι οι ηγέτες, πελαγομένοι και ζαλισμένοι, μαζεύονται κάθε λίγο και λιγάκι και διαβουλεύονται αναζητούντες, απελπισμένα, λύσεις. Νομίζετε ότι όλοι αυτοί είναι βλάκες και ανίκανοι. Νομίζετε ότι εξέλλειψαν από προσώπου γης οι ικανοί. Λάθος μέγιστον, αν το πιστεύετε. Το μέγεθος των προβλημάτων κάνει τους ανθρώπους να φαίνονται μικροί και ανήμποροι να τα αντιμετωπίσουν. Χίλιους άντρες, τους δυνατότερους της Γης, βάλτε τους κάτω απο μιά χιονοστιβάδα που έρχεται άγρια γιά να την σταματήσουν. Θα τους λειώσει όλους ! Δεν θα φταίν αυτοί, η χιονοστιβάδα φταίει που είναι ανίκητη. Με τον όγκο της και την ορμή της.
Όλοι οι μεγάλοι ηγέτες του παρελθόντος, αυτοί που έλαμψαν με τη παρουσία τους γράφοντας την Ιστορία και καθορίζοντας τη μοίρα λαών και τόπων, αν ζούσαν σήμερα, θα φάνταζαν μικροί κι ανίκανοι. Λίγοι, ενώπιον αυτής της κατάστασης.
Το μεγάλο λάθος, η κακή εκτίμηση και σχεδιασμός έγινε με τη λήξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου όταν ξαναμοιράστηκε η τράπουλα και αναπροσαρμόστηκαν ρόλοι και διαδρομές. Η ανθρωπότητα δεν μπόρεσε να προβλέψει το αδιέξοδο στο οποίο, μοιραία, οδηγούσαν οι σχεδιασμοί του τότε. Δεν μπόρεσε να προβλέψει και ελέγξει τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς ανάπτυξης που επέτρεψαν να φαγωθεί σε
λίγες δεκαετίες το ψωμί αιώνων.
Με τον ανόητο και ξέφρενο ανταγωνισμό των εξοπλισμών και τη κατασκευή των γιγαντιαίων, αφύσικων και απόλυτων καταστρεπτικών όπλων, προσπάθησαν να εξασφαλίσουν τη παγκόσμια ειρήνη στη λογική της λεπτής και αποτρεπτικής ισορροπίας του τρόμου. Όμως δεν απέφυγαν την ανεξέλεγκτη διασπορά τους, με αποτέλεσμα ο κόσμος, σήμερα, να ζει παραδομένος στο έλεος του κάθε παρανοικού η φανατισμένου αυτόχειρα τρομοκράτη που ζωσμένος ένα απόλυτο όπλο να μπορεί να εξαφανίσει ένα μεγάλο μέρος του.
Εκείνο που, τελικά, πέτυχαν είναι να καταργήσουν την μοναδική βαλβίδα εκτόνωσης που λειτουργούσε αποτελεσματικά και σοφά οσάκις η κατάσταση και τα ογκούμενα προβλήματα το επέβαλαν. Τον πόλεμο. Τον πόλεμο που, σαν αναγκαίο κακό, παρά τα θύματα, το αίμα και το δάκρυ άνοιγε δρόμο για αναδημιουργία, όνειρα, προσδοκίες και όρεξη γιά νέα ζωή. Δεν είναι τυχαίο που ο Ηράκλειτος έλεγε ότι " Πόλεμος, πάντων πατήρ ", ούτε το ότι ο ανώτερος θεός του ινδουιστικού πανθέου είναι ο Σίβα, ο θεός της καταστροφής, με τη λογική ότι η καταστροφή καθαρίζει το έδαφος και στρώνει το χαλί για τη νέα δημιουργία και την ελπίδα αυτή να είναι καλύτερη απ' τη προηγούμενη.
Με τη κατάσταση όπως, σήμερα, έχει διαμορφωθεί παγκόσμια. Με το κόσμο, λόγω των εύκολων επικοινωνιών να είναι μιά δρασκελιά και τις επιρροές υπαρκτές και αναγνωρίσιμες, π.χ. το " El ninho " του Περού επηρεάζει το καιρό της Αυστραλίαςκαι το διοξείδιο του άνθρακα που βγάζει η εξάτμιση ενός αυτοκινήτου στην οδόν Ακαδημίας πάει και παρκάρει στον ουρανό της Punta Arenas, στη χιλιάνικη Παταγονία, ας μην αυταπατώμεθα. Δεν υπάρχει μέλλον. Τουλάχιστον με τον όρο και την έννοια που του δίναμε μέχρι σήμερα. Δεν υπάρχει λύση. Η μάλλον υπάρχει αλλά τόσο ανεδαφική και ανεφάρμοστη που είναι σαν να μην υπάρχει.
Μόνο αν υποχωρήσει η ανθρωπότητα, ολοταχώς, σε απαιτήσεις και κατανάλωση, παραιτούμενη της φενάκης των " κεκτημένων δικαιωμάτων " θα μπορούσε να πάρει παράταση ομαλότητος η λειτουργία των κοινωνιών. Αυτό που λέμε επιστροφή στις ρίζες. Όμως αυτό δεν γίνεται, οι στροφές της μηχανής είναι τόσο πολλές που δεν μπορεί να φρενάρει. Ο εθισμός στις ανέσεις και τη καλοπέραση είναι αθεράπευτος και ανεξίτηλος. Κι ας βλέπουν όλοι το αδιέξοδο που έρχεται. Το ανένδοτο ταβάνι στο οποίο μας οδηγεί το ασανσέρ της "προόδου" , με αποτέλεσμα τη σύνθλιψή μας, σύντομα, σ' αυτό.
Μετρήστε, γιά παράδειγμα, τα καταστήματα που υπάρχουν στην Αθήνα. Πολυτελή, λουσάτα, φίνα. Φώτα, διακόσμηση, ωραίο γούστο. Αυτό , σίγουρα, είναι "πρόοδος ", ποιότης ζωής. Όμως ταυτόχρονα σημαίνει και κόστος επένδυσης, νοίκι, ΔΕΗ, έξοδα λειτουργίας και, προφανώς, απαίτηση απόσβεσης και κέρδος. Και το ερώτημα αμείλικτο. Είναι δυνατόν να επιβιώσουν όλα αυτά ; Κάθε μέρα ν' αλλάζουν ρούχα και παπούτσια όλες οι γυναίκες του Λεκανοπεδίου πάλι κάποιες μπουτίκ και κάποια παπουτσάδικα θα έκλειναν από αναδουλειά.
Προσέξτε τις οικοδομές που χτίζονται η μόλις χτίστηκαν. Πού έκαναν την Αθήνα να ενωθεί με τη Χαλκίδα και τη Κόρινθο. Πόσα να πουληθούν και ποιοί να τα κατοικήσουν όταν , ήδη, πάνω από το 80% του ελληνικού πληθυσμού ιδιοκατοικεί.
Κοιτάξτε τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν, τρόπος του λέγειν κυκλοφορούν γιατί μάλλον παρκάρουν στους ανεπαρκείς αθηναικούς δρόμους. Άπειρα ! Κάθε οικογένεια έχει πάνω από δύο. Και οι έμποροι αυτοκινήτων να κλαίγονται.
- Δεν έχουμε δουλειά, δεν πουλάμε !
Μα πόσα, επί τέλους, να πουληθούν. Ποιοί να τα πάρουν και που να κυκλοφορήσουν
Οι κοινωνίες,και κυρίως οι προηγμένες, μιά κι αυτές πρωταγωνιστούν στο παιχνίδι της κατανάλωσης κι αυτές τραβούν την άμαξα ανέβηκαν τόσο ψηλά που το μόνο που τους απομένει είναι η πτώση. Μιά πτώση οδυνηρή. Τα δε αποτέλεσματα αυτής θα είναι ευθέως ανάλογα του ύψους. Όσο πιό πολλά είχες τόσο πιό πολλά θα χάσεις και τόσο πιό πολλά θα στερηθείς.
Του λοιπού, η παγκόσμια οικονομία, βυθισμένη και σαπίζουσα στο τέλμα της ύφεσης θα λειτουργεί απρόβλεπτα και ακατάστατα. Όσο θα βλέπετε τις εκατοντάδες χιλιάδες παρκαρισμένα απούλητα αυτοκίνητα των μεγάλων αμερικανικών αυτοκινητοβιομηχανιών, μην ελπίζετε ! Οι ανθρώπινες κοινωνίες απογυμνωμένες από ηθικές αξίες και αποπροσανατολισμένες, εντελώς, θα ζουν χωρίς όνειρα, οραματισμούς και στόχους στην εγωιστική λογική της ευκαιριοθηρίας, του καιροσκοπισμού και της αρπαχτής. Με γνώμονα το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και πιλότους το "δος ημίν σήμερον" και το "ο θάνατός σου η ζωή μου". Σε ατομικό, ομαδικό και, εν τέλει, σε κρατικό επίπεδο.
Η ανθρωπότητα θα μοιάζει με τους επιβάτες μιάς βάρκας στο Νιαγάρα, που τσακώνονται μεταξύ τους, καθ' ον χρόνον η βάρκα ακυβέρνητη πλέει προς τον καταρράχτη. Και κανείς δεν κάνει τίποτε γιά ν' αποτρέψει το μοιραίο.
Λυπάμαι αν σας μαυρίζω τη ψυχή, αλλά νομίζω ότι πάρα πολλοί έχουν τις ίδιες απόψεις. Μιά και οι ενδείξεις είναι ίδιες. Οι εκτιμήσεις μπορούν να διαφέρουν.
Όσοι, σήμερα, νοιώθουν ήρεμοι, ασφαλείς, ήσυχοι και αισιόδοξοι γιά το αύριο, στο οποίο μπορούν να εμπιστευθούν με σιγουριά παιδιά και εγγόνια είναι ευτυχείς και μακάριοι. Και, ως εκ τούτου, εμπίπτουν στις αναφορές των βιβλικών " Μακαρισμών ", ως κληρονόμοι της αιώνιας βασιλείας !
Οπότε, δικαίως, μπορούν να απολαμβάνουν τον ελληνικό μικρόκοσμό μας. Ασχολούμενοι και απασχολούμενοι με Καραμανλήδες και Παπαντρέηδες, και ολίγην από Τσίπρηδες, Αλαβάνους και Καραντζαφέρηδες. Με Ρουσόπουλους , Όμορους και Τσουκάτους. Με Τατιάνες, life styl και Μελέτες. Με δημοσκοπήσεις της πλάκας και ποδόσφαιρα της συμφοράς. Με Χριστοφοράκους, Siemens και C4i, παραβλέποντας τη πραγματική " συφορά " τους. Μπράβο και χαλάλι τους !
Αλίμονο, στους υπόλοιπους......