Ο άγνωστος Βαν Γκογκ.

Ο "Γύρος των Κρατουμένων" ζωγραφίστηκε από τον Βαν Γκογκ, όταν ο ίδιος ήταν έγκλειστος στο ψυχιατρείο του Saint-Rémy. Δεν είναι τόσο διάσημο έργο του ζωγράφου, όσο, π.χ., η "Έναστρη Νύχτα" ή τα "Ηλιοτρόπια", αλλά αυτός ο πίνακας σε ανατριχιάζει, αν καταλαβεις την ιστορία που κρύβεται μέσα και πίσω από αυτόν.

Το σκηνικό διαδραματίζεται σε σε μιά μικρή, κλειστή, αυλή της φυλακής -στον λεγόμενο "λάκκο με τα φίδια"- όπου οι κρατούμενοι ασκούσαν ένα καθημερινό δικαίωμα να ξεμουδιάσουν λιγάκι, κάνοντας κύκλους σε μιά συνεχή, ατέρμονα και μονότονη πορεία, χωρίς διέξοδο.

Ένας από τους κρατούμενους όμως, αυτός σε πρώτο πλάνο με τα κόκκινα μαλλιά, ξεχωρίζει από την ανώνυμη μάζα των υπολοίπων κρατουμένων. Δώστε προσοχή... καθώς φαίνεται σαν να σας κοιτάζει κατευθείαν στα μάτια. Υπάρχει μιά επίγνωση στο βλέμμα του. Σε αντίθεση με όλους τους άλλους, που μοιάζουν όχι με άντρες αλλά με μηχανές. "Αυτοκίνητα" που κάνουν κύκλους επειδή τους επιβάλλουν... να κάνουν κύκλους. Αυτός ο κρατούμενος όμως έχει μιά στάση, κάπως σαν αναμονή γιά επανάσταση. Σύμφωνα με κάποιους ειδικούς παρατηρητές και γνώστες, αυτός ο κρατούμενος θα πρέπει να ήταν ο ίδιος Βαν Γκογκ. Περιφρονημένος και αποκλεισμένος από την κοινωνία που είδε μόνο... ανθρώπινη αποτυχία και έναν τρελό σε έναν πίνακα, ο Van Gogh μας αφηγείται την ιστορία του μέσα από αυτόν. Την ιστορία ενός ανθρώπου που παρεξηγηθηκε.

Επίσης, αν κοιτάξετε πιο προσεκτικά το έργο, θα παρατηρήσετε μιάν ασήμαντη λεπτομέρεια που σε πολλούς διαφεύγει. Ψηλά στον τοίχο της φυλακής υπάρχουν δύο μικρές πεταλούδες. Έχουν ανοίξει φτερά και φαίνεται να θέλουν να πετάξουν μακριά. Να φύγουν μακριά από όλη την ασχήμια του κόσμου. Να ελευθερωθούν, να λυτρωθούν! Αυτές οι πεταλούδες αντιπροσώπευαν μιάν ελπίδα γιά τον Βαν Γκογκ... "Ελπίδα" και "Ελευθερία".

Εδώ, θυμάμαι κάποια λόγια του Πιέρ-Πάολο Παζολίνι; «Η απόρριψη ήταν πάντα μιά απαραίτητη χειρονομία. Άγιοι, ερημίτες, αλλά και διανοούμενοι, αποτελούν τους λίγους που έχουν γράψει ιστορία. Είναι αυτοί που είπαν ΟΧΙ!».

Ο Van Gogh -στον γύρο των κρατουμένων- μας λέει το ίδιο πράγμα: "Ο μόνος κρατούμενος που μπορεί να δει πεταλούδες, (τα σύμβολα ελπίδας και ελευθερίας), είναι αυτός που δεν κρατάει το κεφάλι κάτω, αλλά τολμά και σηκώνει τα μάτια του στον ουρανό".