«Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας».

Οι σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας κυρίως κατά, και μετά, τον Β’  Παγκόσμιο Πόλεμο. 

"Αmele tamburu"

   Πλησιάζοντας στην έναρξη των... «διερευνητικών» συνομιλιών με την γείτονα, σύμμαχο(;) και «άσπονδη» φίλη Τουρκία, καλό και σκόπιμο θα ήταν να μάθουμε κάποια πράγματα που από προσωπικό «σκάλισμα» και πολύτιμη συνδρομή ενός καλού φίλου συγκέντρωσα. Και όταν ενημερωθείτε, υποθέτω πως οι προσδοκίες σας γιά επίλυση των διαφορών των δύο χωρών θα ταυτιστούν με τις δικές μου. Ό,τι και να λέμε, ό,τι και να κάνουμε ο Τούρκος θα παραμένει πάντα ίδιος κι απαράλλαχτος

   Η εξιστόρηση αρχίζει από τα Χριστούγεννα του 1942: Η Ελλάδα γονατισμένη κάτω από την Ναζιστική Κατοχή βιώνει τον χειρότερο λιμό από την εποχή της Αρχαιότητας, με χιλιάδες νεκρούς από πείνα στα περισσότερα μεγάλα αστικά κέντρα.   

   Η Τουρκία από τον Ιούνιο του 1941 είχε υπογράψει «σύμφωνο φιλίας» με τη Ναζιστική Γερμανία, και ένα χρόνο αργότερα (Ιούνιος 1942) εμπορική συμφωνία για την τροφοδοσία των Ναζιστικών δυνάμεων με τα απαραίτητα για την κατασκευή όπλων μέταλλα (ιδίως το πολύτιμο χρώμιο).

   Όσοι παρακολουθούν διαχρονικά την πορεία της Τουρκίας από το κίνημα των Νεότουρκων (1908) μέχρι σήμερα, θεωρούν, πως όλες ανεξαιρέτως οι διαχρονικές, αποφασιστικές ενέργειες της Τουρκίας διαθέτουν κάποια ιδιαίτερα κοινά χαρακτηριστικά: Είναι ύπουλες, (πισώπλατες), μεθοδευμένες και θρασύτατες  γενόμενες συνήθως εκ του ασφαλούς και μέσα σε ένα ήδη διαμορφωμένο πλαίσιο, το οποίο θεωρούν ότι παρέχει την «κατάλληλη ευκαιρία». Αν αποτύχουν, δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα, να κάνουν μιά «στροφή 180 μοιρών».

   Ο Ισμέτ Ινονού είχε ήδη μυριστεί την «κατάλληλη ευκαιρία» προκειμένου, να εξοντώσει όσους Έλληνες, Αρμένιους και Εβραίους είχαν καταφέρει να επιβιώσουν στην Κωνσταντινούπολη και ζούσαν ακόμα στην Τουρκία, όπως ακριβώς ένας καρχαρίας μυρίζεται το ανθρώπινο αίμα από κάποιο ναυάγιο. Ολόκληρος ο πλανήτης ήταν απασχολημένος με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ελλάδα βρισκόταν σε πόλεμο, και η Τουρκία, κρυμμένη πίσω από την επιτήδεια «ουδετερότητα» αλλά και το «σύμφωνο φιλίας» με την Ναζιστική Γερμανία, που ήταν ήδη έτοιμο από τις αρχές του 1941, είχε λυμένα τα χέρια της. Άρα, υπήρχε η «κατάλληλη ευκαιρία».

   Έτσι τον Μάιο του 1941, λίγες μόλις εβδομάδες μετά την Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα, η οποία είχε ξεκινήσει από τις 6 Απριλίου 1941, η Τουρκία κήρυξε, σκόπιμα, γενική επιστράτευση των μη Μουσουλμάνων νέων, ηλικίας από 20 έως 45 ετών. Όλη η αφρόκρεμα της μη Μουσουλμανικής νεολαίας της Κωνσταντινούπολης οδηγήθηκε στα βάθη της Ανατολής με στόχο την φυσική της εξόντωση. Η οξύτατη διαφωνία του δίδυμου Iσμέτ Ινονού - Σουκρού Σαράτσογλου (πρωθυπουργός) με τον στρατάρχη Φεβζί Τσακμάκ, ο οποίος φοβόταν τις πιθανές συνέπειες μιας νέας γενοκτονίας, δεν επέτρεψε την εν ψυχρώ εκτέλεση των επιστρατευμένων, έτσι η επιστράτευση περιορίστηκε μόνο στην εκτέλεση καταναγκαστικών έργων. Ο πρόεδρος Ισμέτ Ινονού όμως δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένος. Κάλεσε τον πρωθυπουργό Σουκρού Σαράτσογλου και του ανέθεσε το έργο της «οικονομικής ή φυσικής εξόντωσης» των μη μουσουλμανικών πληθυσμών με «όπλο» έναν έκτακτο φόρο περιουσίας, που θα ήταν τόσο εξωφρενικός, ώστε καθώς οι «υπόχρεοι» θα αδυνατούσαν, να πληρώσουν, στην συνέχεια θα τους δινόταν η... μεγαλόψυχη «ευκαιρία», να τον εξοφλήσουν με καταναγκαστική εργασία! Υπολογίζεται, ότι η μη εξόφληση του φόρου που επιβλήθηκε σε κάθε Έλληνα, Αρμένιο ή Εβραίο αλλά δεν κατέστη δυνατό να πληρωθεί, συνεπάγετο καταναγκαστική εργασία διακοσίων έως τριακοσίων ετών προκειμένου να εξοφληθεί!

   Ο Τούρκος πρωθυπουργός δεν έχασε χρόνο. Σχεδίασε προσεκτικά τα βήματα, που έπρεπε να γίνουν ένα προς ένα. Πρώτα, έπρεπε να προετοιμαστεί το κατάλληλο κλίμα στο εσωτερικό της Τουρκίας. Ο τουρκικός Τύπος άρχισε σταδιακά να εξαπολύει μιά εκστρατεία μίσους και φανατισμού εναντίον των μη Μουσουλμάνων (Έλληνες, Αρμένιοι, Εβραίοι). Όλα τα δεινά της Τουρκίας φορτώνονταν στις πλάτες των μειονοτήτων και, εννοείται, στην οικονομική ευημερία που απολάμβαναν. Μετά, ανασύρθηκε ένας νόμος, που είχαν ετοιμάσει το 1914 οι Νεότουρκοι γιά την «ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας» με πλιάτσικο των Χριστιανικών περιουσιών της Τουρκίας. Ξεσκονίστηκε, συμπληρώθηκε, καθαρογράφτηκε και παρουσιάστηκε από τον υφυπουργό οικονομικών Εσάτ Τεκελί στον πρωθυπουργό Σαράτσογλου. Ο τελευταίος ζήτησε από τον σεσημασμένο γιά σφαγές άμαχων Ελλήνων, τον διαβόητο Φουάτ Αγκραλί, την δημιουργία ενός μικρού διευθυντηρίου, που θα εφάρμοζε το νόμο. Μέλη του ορίστηκαν οι Faik Ökte, (έφορος Κωνσταντινούπολης) και Mumtaz Tarham τους οποίους ο Fuat Agrali παρουσίασε στον Τούρκο πρωθυπουργό με τα εξής λόγια: -«Αυτά τα δύο παλληκάρια (!) θα εφαρμόσουν το νόμο μας στην Κωνσταντινούπολη και στην Σμύρνη». Το επόμενο βήμα ήταν η μυστική συνεδρίαση του κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Τούρκος πρωθυπουργός έδωσε εγγυήσεις, πως ο νέος νόμος γιά τον έκτακτο φόρο περιουσίας, το «βαρλίκι», στην πράξη θα εφαρμοστεί μόνο στις μειονότητες!... Εξήγησε ότι έπρεπε, γιά τα μάτια, να υπάρχει και ένας φόρος γιά Τούρκους, αλλά αυτός θα ήταν μικρός και συμβολικός, ούτως ώστε  να τηρηθούν στοιχειωδώς τα προσχήματα. Αμέσως μετά, η Τουρκική Βουλή ψήφισε σε μιά συνεδρίαση το Νόμο 4305 με 17 άρθρα, στις 12 Νοεμβρίου 1942. Ο Νόμος 4305 διαχώρισε με επίσημο, ρατσιστικό τρόπο τους φορολογούμενους σε τέσσερις κατηγορίες: Μουσουλμάνους, Γκιαούρηδες (Έλληνες, Αρμένιοι, Εβραίοι), όσους άλλαξαν την πίστη τους και έγιναν μουσουλμάνοι (Donme) και τέλος όλους τους ξένους υπηκόους. Καθορίστηκαν επιτροπές με έξι μέλη, που όριζαν το ποσό του φόρου γιά κάθε φορολογούμενο την οποία αποτελούσαν δύο εφοριακοί, δύο μέλη Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που ήταν φανατισμένα μέλη του Λαϊκού Κόμματος, και δύο Μουσουλμάνοι -μέλη του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Κωνσταντινούπολης.

    Στο βιβλίο «Η συμφορά του φόρου Βαρλίκι (Varlık Vergisi Faciası)», ο έφορος Κωνσταντινούπολης Faik Ökte μάς περιγράφει με ποιόν τρόπο οριζόταν το ποσό του φόρου, αφού πρώτα εξεταζόταν ο φάκελος του «θύματος» και βεβαιώνονταν το θρήσκευμα και η εθνικότητα του: Πόσο θα πληρώσει αυτός; 500.000 λίρες πρότεινε ένα μέλος της επιτροπής. Όχι, όχι. 1.000.000 λίρες, αντιπρότεινε ένα άλλο. Πείτε ένα ενδιάμεσο ποσό να τελειώνουμε, επενέβαινε ένας τρίτος. Και έτσι, αν σε έναν Χριστιανό φορολογούμενο επιβαλλόταν 5.000 λίρες φόρος γιά ένα μικρό κατάστημα, στον Μουσουλμάνο του διπλανού ίδιου ακριβώς καταστήματος επιβαλλόταν φόρος μόνο 5 λιρών!.... Το ποσό του φόρου, που επιβαλλόταν δεν επιδεχόταν καμμία έφεση. H προθεσμία πληρωμής ορίστηκε σε 15 ημέρες. Τυχόν καθυστέρηση πληρωμής γιά τη μεν πρώτη εβδομάδα σήμαινε πρόστιμο 1%, γιά τη δεύτερη 2%  κ.ο.κ. Μετά την παρέλευση ενός μηνός ακολουθούσε κατάσχεση της ακίνητης περιουσίας, σύλληψη και εκτόπιση σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας του ιδιοκτήτη, με ημερήσια «αμοιβή»... 2 λιρών, η οποία θα «συμψηφιζόταν» με την οφειλή του εκτοπισθέντος!

   Οι φορολογικοί κατάλογοι δημοσιεύτηκαν από τις τουρκικές Αρχές τις παραμονές των Χριστουγέννων του 1942. Ο πανικός απλώθηκε στην έντρομη μειονότητα, που γέμισε όλες τις εφημερίδες με αγγελίες πώλησης ακινήτων Ελλήνων, Αρμενίων και Εβραίων. Σύμφωνα με όσα έχει καταγράψει σε βιβλίο του ο Faik Ökte, έφορος της Κωνσταντινούπολης,  στο τέλος του 1942 έψαχναν απεγνωσμένα γιά αγοραστή, μέσα από αγγελίες σε εφημερίδες, 8 εργοστάσια, 7 στοές σε κεντρικά σημεία, 80 πολυκατοικίες, 230 σπίτια, 97 μαγαζιά και 190 οικόπεδα! Όπως ήταν φυσικό, οι τιμές κατρακύλησαν αμέσως με αποτέλεσμα, να ξεπουλιούνται ολόκληρες περιουσίες γιά ένα κομμάτι ψωμί. Όσοι δεν κατάφεραν να εξοφλήσουν τον φόρο, που τους επέβαλαν οι τουρκικές Αρχές άρχισαν να βλέπουν, μετά την 7η Ιανουαρίου 1943, τα ονόματα τους στις εφημερίδες. Η περιουσία τους κατάσχονταν και οι «υπόχρεοι» οδηγούνταν σε καταναγκαστικά έργα στο Άσκαλε, που θεωρείται η Σιβηρία της Ανατολής, ώστε να επισπευστεί η φυσική τους εξόντωση κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες και την καταναγκαστική εργασία, που ξεκινούσε από τις 5 το πρωί και τέλειωνε στις 7 το απόγευμα.

   Τον Σεπτέμβριο του 1943 η γνωστή Αμερικανική εφημερίδα «New York Times» δημοσίευσε ένα άρθρο γιά την πισώπλατη μαχαιριά της Τουρκίας, και τότε η Τουρκική Εθνοσυνέλευση, χωρίς καθυστέρηση, αποφάσισε την άμεση διαγραφή των φόρων, που δεν είχαν εισπραχθεί ακόμα! Τρεις μήνες αργότερα (Δεκέμβριος 1943) αποφασίστηκε η διάλυση των Ταγμάτων Εργασίας (amele tamburu) και η επιστροφή των «οφειλετών» στα σπίτια τους. Όσοι άντεξαν τις κακουχίες και κατάφεραν να επιστρέψουν, ήσαν κυριολεκτικά αγνώριστοι. Από τους 1.229 πλούσιους μειονοτικούς, που δεν μπόρεσαν να πληρώσουν τον υπερβολικό φόρο και βρέθηκαν στα Τάγματα Εργασίας, ένας στους τρεις δεν κατάφερε να γυρίσει. Πλήθος από μαρτυρίες καταγράφουν συγκλονιστικές λεπτομέρειες μιάς ακόμα μαύρης σελίδας στην ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας. Ο νόμος 4305 καταργήθηκε οριστικά στις 15 Μαρτίου 1944, όταν ο Ρωσικός στρατός έφθασε νικητής στα σύνορα της Ρουμανίας και η Τουρκία προσπάθησε, να εξαφανίσει τα ίχνη του αποτρόπαιου εγκλήματος, που είχε ήδη διαπράξει.

   Συμπέρασμα: Η μελέτη και η πλήρης γνώση των ιστορικών γεγονότων, που σημάδεψαν -και σημαδεύουν- την σύγχρονη πορεία Ελλάδας και Τουρκίας, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί κήρυγμα μίσους προς την απέναντι όχθη του Αιγαίου. Αντίθετα, είναι ένα χέρι φιλίας μόνιμα απλωμένο, με ειλικρίνεια και αμοιβαίο σεβασμό, που δίνει ελπίδα στις επόμενες γενιές να πετύχουν κάποτε αυτό, που οι παλαιότερες δεν κατάφεραν. Η μελέτη όμως και η πλήρης ιστορική γνώση αποτελεί εθνική υποχρέωση, γιατί κάθε λήθη του κακού είναι άδεια γιά την επανάληψή του. Και η Τουρκία στις ημέρες μας, με εξωπραγματικές νεο-Οθωμανικές φαντασιώσεις και αξιώσεις, αποτελεί έναν μεγάλο κίνδυνο γιά την σταθερότητα, την ασφάλεια και την ειρήνη σε ολόκληρη την Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Σε ό,τι, πάντως, μας αφορά δεν υπάρχει πιό καταλυτικό και πιό ισχυρό όπλο των Ελλήνων εναντίον των προβληματικών μας γειτόνων, από την πλήρη γνώση της ιστορίας μας!

 Τέλος, μία σημαντική λεπτομέρεια: Μόλις η ήττα των Γερμανών κατέστη βεβαία, η Τουρκία έσπευσε «να κηρύξει τον πόλεμο στην Γερμανία»! (23 Φεβρουαρίου 1945), όταν η χώρα αυτή έπνεε, πλέο, τα λοίσθια. Δηλαδή ό,τι είχε κάνει και η Ιταλία κατά της Γαλλίας, μόλις αυτή κατέρρευσε από τα γερμανικά «πάντσερς» και μπήκε λίγα χιλιόμετρα μέσα της -μέχρι την Μεντόν-  προφανέστατα, γιά να βρεθεί, μεταπολεμικά - όπως και η Τουρκία- στο στρατόπεδο των «νικητών»!