Αθηναϊκή Δημοκρατία (V)

Μύθοι και πραγματικότητες

Πεισίστρατος

   Ο Σόλων, πραγματικά σοφός και διορατικός άνθρωπος, μίλια μπροστά από την εποχή του, μόλις τέλειωσε το σπουδαίο νομοθετικό του έργο έφυγε από την Αθήνα! Αυτοεξορίστηκε περιπλανώμενος στον τότε γνωστό κόσμο και κυρίως στη Μικρά Ασία. (Σ’ αυτή του την περιπλάνηση συνάντησε στις Σάρδεις τον ζάπλουτο και αλαζόνα Κροίσο, βασιλιά της Λυδίας και προσωποποίηση του πλούτου,  όπου συνέβη το γνωστό ιστορικό περιστατικό του «Μηδένα προ του τέλους μακάριζε»!

   Η φυγή του αυτή θα μπορούσε να εκληφθεί ως μία πρώτη έμπρακτη έκφραση της αρχής της διακρίσεως των εξουσιών. Άλλοι θεσπίζουν (Νομοθετική), άλλοι εφαρμόζουν  (Εκτελεστική)! Αυτός νομοθέτησε, τέλειωσε τη «δουλειά» και άφησε άλλους να εφαρμόσουν τους Νόμους του. Επίσης, με την φυγή του, έκοψε και κάθε επαφή με τυχόν αμφισβητήσεις, γκρίνιες, δυσαρέσκειες και διαθέσεις… τροποποιήσεων με το καλημέρα. (Γεγονός απόλυτα συνυφασμένο με την ελληνική ιδιοσυγκρασία, όπου κάθε επομένη των εκλογών ζητούμε… εκλογές!).

Καθώς τα χρόνια προχωρούσαν, η ζωή στην πόλη των Αθηνών εξελισσόταν αρκετά ομαλά, χάρις στη δημοκρατία που εξασφάλιζε η Νομοθεσία του Σόλωνος. Μέχρι που εμφανίστηκε ο Πεισίστρατος, (607 π. Χ. – 527 π. Χ.). 

   Σε χοντρικές γραμμές, κατά τον 6^ον αιώνα, οι Αθηναίοι αποτελούσαν τρεις διακριτές ενότητες, ανεξάρτητα οικονομικής κατάστασης, που ήσαν. Οι «Πεδινοί», δηλαδή, όσοι ασχολούνταν με την γη, (γαιοκτήμονες, καλλιεργητές, κ.λπ.), οι «Παράλιοι», δηλαδή οι εμπορευόμενοι, οι ασχολούμενοι με τη ναυτιλία και γενικά αυτό που λέμε παραγωγικές τάξεις. Το ζωντανό, προοδευτικό τμήμα της πόλης που εκινείτο δραστήρια, δούλευε και παρήγαγε πλούτο. Φυσικό ήταν αυτό το τμήμα να νοιάζεται γιά τα κοινά και την νομή της εξουσίας. Στην τρίτη, και μεγαλύτερη ενότητα, βρίσκουμε τους «Διάκριους». Αυτοί ήσαν η πολυπληθέστερη και εισοδηματικά κατώτερη ενότητα. Την αποτελούσαν βοσκοί, εργάτες, αγρότες και απελεύθεροι πρώην δούλοι. Αυτή η ενότητα αποτελούσε το πιό «ευήκοον ους»  των πάσης φύσεως λαοπλάνων δημαγωγών και λαϊκιστών του κερατά! (Ο συνειρμός με τα σημερινά συμβαίνοντα αποδεικνύει πως οι καιροί αναπλάθουν αλλήλους, πως οι άνθρωποι στο βάθος τους μένουν ίδιοι πάντοτε και πως η φουκαριάρα η Ιστορία θέλει μεν να διδάξει, αλλά δεν τα καταφέρνει, αφού σκοντάφτει σε διαστρεβλωτικές και … ρεπουσιώδεις ερμηνείες και στην αθεράπευτη ροπή του απλοϊκού πολίτη να ακολουθεί λαοπλάνους πολιτικούς. Να κολακεύεται από κούφια λόγια και να πιστεύει  την ουτοπία των εύκολων υποσχέσεων, σε συνδυασμό με την αρχή της «ήσσονος προσπαθείας», εκ μέρους του! Και, τέλος, να απαιτεί -εδώ και τώρα- τον ουρανό με τ' άστρα και, ει δυνατόν, τον μισθό να μας τον φέρνουν στο σπίτι, παρακαλώ!).

   Ο Πεισίστρατος, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, αρχομανής, ματαιόδοξος και αδίστακτος, δηλαδή κλασσικός φαύλος πολύ γνωστού μας τύπου, μετήλθε κάθε μέσον μέχρι ν’ ακούσει στην Εκκλησία του Δήμου το γνωστό: «Πείσι» προχώρα, σε θέλει όλη η χώρα»! Εννοείται πως τελικά την ακριβότερη νύφη από την άνοδο του Πεισίστρατου στην εξουσία την πλήρωσαν οι αφελείς υποστηρικτές του, οι «Διάκριοι»! Μιά πολύ καλή κι ανάλογη εικόνα του βίου και της πολιτείας του Πεισίστρατου, αλλά και των συνεπειών της πολιτικής του, την έχουμε εύκολα αναλογιζόμενοι πρόσφατα πρόσωπα και γεγονότα. 

   Ο Πεισίστρατος στην πολύκροτη και πολύχρονη διαδρομή του εγκαθίδρυσε 3 τυραννίες, δηλαδή κατάλυση δημοκρατικού πολιτεύματος και επέβαλε απολυταρχική διακυβέρνηση. Στην πρώτη, κατά το 561 π. Χ., βρήκε απέναντί του τον γέροντα Σόλωνα. (Σημ. Κάποιες πηγές αναφέρουν πως όταν ο Πεισίστρατος ήταν μικρός, ο Σόλων τον…. παιδότριβε! Δυστυχώς, παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες κάποιων να εξιδανικεύσουν το ζήτημα της παιδεραστίας στην αρχαιότητα, φαίνεται πως αυτή ανθούσε, μαζί με τον «έρωτα της κω….. δας». Όπως ο θείος Πλάτων ευπρεπώς αναφέρει  και ευφυώς προσδιορίζει ο Ηλίας Πετρόπουλος σε βιβλίο του).

   Η πρώτη τυραννία, βοηθούντος του Σόλωνος ο οποίος ωρυόταν κατασυγχυσμένος στην Εκκλησία του Δήμου και αποκαλούσε τους αδρανούντες Αθηναίους «απωχαυνομένους», κράτησε λίγους μήνες. Εκμεταλλευόμενος τον πρόσφατο θάνατο του Σόλωνος και ιντριγκάροντας, κατά την πάγια πρακτική όλων των φαύλων, ο Πεισίστρατος επανήλθε γιά δεύτερη τυραννία το 558 π. Χ. Αυτή φτούρησε ένα χρόνο.  Η τρίτη, όμως, ήταν και η φαρμακερή. Επεβλήθη το 545 π. Χ. και τράβηξε μέχρι τον θάνατό του. Σημαντικό ρόλο στην πολιτική κυριαρχία του Πεισίστρατου έπαιξε και η λυκοφιλία του με τον Μεγακλή, τον πλούσιο εκπρόσωπο των «Παράλιων», ο οποίος μιά τον βοηθούσε ν’ ανέβει και μιά τον «κατέβαζε». 

   Γιά να πούμε και του στραβού το δίκιο, ο Πεισίστρατος ήταν δαιμόνιος και ευέλικτος πολιτικός και έκανε και αρκετά καλά στην πόλη, κατά την διάρκεια της απολυταρχίας του.

   Κατ’ αρχήν δεν κατέλυσε τους θεσμούς. Αντίθετα σεβάστηκε τους νόμους του Σόλωνα, διατήρησε τον υπάρχοντα διοικητικό μηχανισμό της Αθήνας, όμως φρόντισε να τοποθετήσει σε όλες τις θέσεις-κλειδιά ανθρώπους της απόλυτης εμπιστοσύνης του. Επίσης κατάφερε με ειρηνικά μέσα να αφοπλίσει τους Αθηναίους πείθοντάς τους ότι θα τους προστάτευε με στρατό που θα τον πλήρωνε από προσωπικά και δημόσια έσοδα, και έστρεψε τα ενδιαφέροντά τους στην καλλιέργεια της γης και στην τόνωση του εμπορίου. Γιά να διασφαλίσει το καθεστώς του από τους αντιφρονούντες, ο Πεισίστρατος πήρε ομήρους κάμποσους νέους από αριστοκρατικές οικογένειες, κατ’ εξοχήν πολιτικούς του αντιπάλους, και τους έστειλε στη Νάξο, κάτω από την επίβλεψη του εκεί τυράννου Λύγδαμη, και εξόρισε όσους αρνήθηκαν να συμβιβαστούν με αυτό. Επίσης με πλήθος σημαντικών δημοσίων έργων, (οδικά, τεχνικά, αρδευτικά, κ.λπ.), άλλαξε εντελώς, και προς το καλύτερο, τη μορφή της πόλης. Ο Πεισίστρατος πέθανε σε βαθειά γεράματα και εν ειρήνη, το 527 π. Χ.

Αριστογείτων και Αρμόδιος

    Πεθαίνοντας άφησε ως διαδόχους του τους γιούς του Ιππία και Ίππαρχο. Και εδώ η αντιστοιχία, τότε και τώρα, είναι εμφανέστατη! Το ραδιούργο και πολιτικάντη, αλλά παμπόνηρο και καπάτσο πατέρα, διαδέχθηκαν φελλοί! Έτσι ταχύτατα ξεχάστηκε ό,τι καλό είχε συντελεστεί επί πατρός, η αντιπολίτευση ξεσηκώθηκε, τα πάθη φούντωσαν, τα μίση βγήκαν στην επιφάνεια και τα μαχαίρια από τα θηκάρια!

   Εδώ η υπόθεση παίρνει περίεργη τροπή, αποκτά μεγάλη πλάκα και μπαίνει ευθέως, λόγω σεξ, στα χωράφια της εφημερίδας Espresso της εποχής! Ο Ίππαρχος δολοφονήθηκε το 514 π. Χ. από το «ζεύγος» Αρμόδιος και Αριστογείτων, που αποκλήθηκαν και «τυραννοκτόνοι». Γενικά η περίοδος αυτή παρουσιάζεται λιγάκι σκοτεινή. Όμως η επικρατήσασα ιστορική άποψη θέλει τον Αρμόδιο, πολύ κουνιστούλη και πολύ τσαχπινούλη, να αρμενίζει σε πελάγη ευτυχίας στην αγκαλιά του Αριστογείτονα. (Αν τους είχε παντρέψει ο Καμίνης της εποχής, δεν είναι ιστορικά επιβεβαιωμένο! Επί τη ευκαιρία, όλοι και όλες απόψε στην Κλαυθμώνος! Στη μεγάλη παρέλαση της «περηφάνειας των χαρωπών»! Nα διαδηλώσουμε και να.... εκδηλωθούμε! Με στριγκάκια, ζαρτιέρες, μακιγιάζ στην εντέλεια και, οπωσδήποτε, φιόγκο στις μπούκλες. Όμως προσοχή στο καλσόν! Το στρίμωγμα κόβει πόντους κι αυτά τα μοντέρνα τα κινέζικα σκίζονται εύκολα. Χράααατς με το παραμικρό!). Όμως o Ίππαρχος, ναι λόγω τιμής, έκανε πολύ κέφι τον «χαρωπό» Αρμόδιο και όταν στρίμωχνε το μικρό σε καμιά γωνία, του έκοβε κάτι τσιμπιές στον πισινό, που του μελάνιαζε τα κωλομέρια! 

   - Αχ΄, ζουμπουρλούδικό μου εσύ, πολύ σε γουστάρω!

   - Α΄, να χαθείς, βρε! Βάρβαρε, παλιοτραμπούκο! 

   Ο μικρός έβαζε τα… κλάματα, αλλά ο Ίπαρχος τον χαβά του! (Ως Ίππαρχος επέμενε να θέλει να τον…. ιππεύσει!). Τελικά, χωρίς πολλά λόγια, ο Αριστογείτονας, γιά την τιμή της… «αδελφής» και με τη συνέργειά  της, τον έσφαξε τον Ίππαρχο, και πήρε μαζί με το «μήλο της έριδος», τον Αρμόδιο, τον τίτλο των «τυραννοκτόνων». Εννοείται πως η φρουρά του Ιππάρχου τους ξέκανε αμφότερους. Τον Αρμόδιο επί τόπου και τον άλλον με συνοπτικές διαδικασίες.

   Ο έτερος γιός, ο Ιππίας, αξιώθηκε ακόμη μεγαλύτερης ξεφτίλας και αφού γατζώθηκε στην εξουσία γιά λίγα πρόσθετα χρόνια, (μέχρι το 511 π. Χ.), εφαρμόζοντας καθεστώς άγριας και στυγνής τρομοκρατίας με απίθανη φορομπηχτική πολιτική, (φόρος γέννησης, φόρος θανάτου! Στουρνάρα πάρε μαθήματα!), εξεδιώχθη κλωτσηδόν από την Αθήνα και κατέφυγε, κατάπτυστος προδότης, πρώτα στη Σπάρτη και μετά στην αυλή του Πέρση βασιλιά Δαρείου. Μάλιστα ακολούθησε την περσική εκστρατεία και, γέροντας πιά, περίμενε πάνω σε περσικό πλοίο την έκβαση της μάχης του Μαραθώνος, (490 π. Χ.), προσδοκώντας ήττα των Αθηναίων, και επάνοδό του στην εξουσία! Απύθμενη αθλιότης! Τελικά πέθανε κατά την επιστροφή των ηττημένων Περσών, στη Λήμνο τον ίδιο χρόνο, σε ηκικία 85 ετών. 

   Η ώρα του Κλεισθένη πλησιάζει!

(συνεχίζεται)