ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΑ

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ (II)


   Ξετυλίγοντας το κουβάρι μιάς εκδρομής από την αρχή, μπορούμε με ασφάλεια να πούμε πως ένα ταξίδι «λειτουργεί» σε τρεις ανεξάρτητες φάσεις. Απόλυτα διακριτές, τελείως διαφορετικές και εντελώς κβαντωμένες. Τρεις αλλιώτικες όψεις του ιδίου πράγματος! Τρία επίπεδα. σε τρία ενωμένα, αλληλοδιαδεχόμενα, χρονικά κομμάτια.
   Στο προ της εκδρομής διάστημα, στη διάρκεια του ταξιδιού και στα μετά αυτού.
   Το πρώτο, το ρομαντικότερο και ίσως μαγευτικότερο κομμάτι του, βρίσκεται στη φαντασία και τα όνειρα του κάθε ταξιδευτή. Εκεί όπου λειτουργεί το υποσυνείδητο και «φτιάχνει» τον ταξιδιωτικό προορισμό του όπως εκείνο λαχταρά, προσδοκά και θέλει!
   Μιά άγνωστη αλλά ιδανική κατάσταση σε μιά γοητευτική προσμονή, συνοδευμένη από γλυκιά αγωνία μέχρι το ξεκίνημα. Εκεί πλέκονται, μεταξύ ενασχόλησης γιά συλλογή πληροφοριών και φαντασίας, οι συνθήκες περιήγησης και διαμονής. Όλα ιδανικά και απόλυτα, κατά το πραγματικό γούστο, τις επιθυμίες, τα ενδιαφέροντα και τα απωθημένα του ταξιδευτή.
   Ονειρευόμαστε μέρη μαγικά, εξωτικά, άγνωστα, αλλιώτικα και περιμένουμε με αγωνία την ημέρα και ώρα που θα ξεκινήσουμε γιά το αεροδρόμιο, με την αδρεναλίνη να γίνεται έντονα αισθητή σε όλες τις κλειδώσεις του σώματος και το μυαλό ν’ αδειάζει από κάθε άλλη σκέψη.    Ακόμη κι οι πιο ευχάριστες, παραμερίζονται, αναστέλλονται και πέφτουν στην αναμονή, γιά μετά την επιστροφή! Τώρα η προτεραιότητα ανήκει στο ταξίδι και το όνειρο που το περιβάλλει γλυκά, αλλά και έντονα. Με την περιέργεια και την αδημονία να επικρατούν κατά κράτος. Βασανιστικά και απόλυτα.
  

Η φάση αυτή, η πρώτη, όσο κι αν φαίνεται παράξενο, αποτελεί και την καλύτερη του ταξιδιού, με την κυρίαρχη προσμονή να δεσπόζει. Η προσμονή ευχάριστου γεγονότος αποτελεί, ίσως, το πιό ωραίο ανθρώπινο συναίσθημα Απόλυτα προσωπικό, γλυκό, τρυφερό κι εξιδανικευμένο. Όμως, φευ, και τόσο χιμαιρικό ενίοτε, όταν και αν οι προσδοκίες δεν επαληθευτούν και τα όνειρα μαδήσουν, σαν μπαγιάτικες μαργαρίτες.
   Όλα αυτά μπορούν να συμβούν στη δεύτερη φάση, σ’ αυτή καθ’ αυτή την διάρκεια του ταξιδιού. Την πιο κουραστική και, φαινομενικά, άχαρη. Εκεί όπου η προσγείωση στην πραγματικότητα και τις αντικειμενικές συνθήκες «λειτουργίας» της εκδρομής επιφέρει την απομυθοποίηση των προκατασκευασμένων ονειρικών εικόνων και καταστάσεων και την αναγκαιότητα προσαρμογής σε μιά πιο ωμή και ρεαλιστική πραγματικότητα, πιθανότατα διαφορετική της προσδοκώμενης. Η κόπωση, κάποιες δυσλειτουργίες στη ροή του προγράμματος, πιθανές κερδοσκοπικές κουτοπονηριές στην οργάνωση από το γραφείο, παρανοήσεις, καθυστερήσεις πτήσεων, τυχαίες αστοχίες, ανομοιογένεια του γκρουπ, ή και, κυρίως, η απλή ύπαρξη ενός «μαύρου προβάτου», είναι λόγοι που όσο κι αν, εκ των υστέρων, μπορεί να φαίνονται ασήμαντοι, στις ταξιδιωτικές συνθήκες φαντάζουν βουνά αξεπέραστα, ικανά όχι μόνο να σου χαλάσουν τη «ζαχαρένια», αλλά και να καταστρέψουν εντελώς το καλό κλίμα και την ομοψυχία του γκρουπ, δηλαδή το πρώτο και βασικό στοιχείο μιάς επιτυχημένης εκδρομής.
   Με την τεράστια ευθύνη χειρισμών στις πλάτες του αρχηγού-συνοδού και την αναγκαιότητα να ακροβατεί αυτός, σαν Κινέζος ζογκλέρ, σε τεντωμένο σκοινί συνεχώς, προκειμένου να διατηρεί εσωτερικές ισορροπίες, με ιδιότητες ικανού πολιτικού, επιτυχημένου μάνατζερ, καλού γνώστη του τόπου και της νοοτροπίας των γηγενών, ιώβειο υπομονή, διαπραγματευτικές ικανότητες διαπρεπούς διπλωμάτη και, προ πάντων, αυτό που λένε οι αστρολόγοι, «κληρονομικό χάρισμα» στη πρόβλεψη και μαντεία. Δηλαδή ό,τι απαιτείται γιά την υλοποίηση του αρχαίου ρητού: «Διοικείν εστί προβλέπειν»! Αφού είναι προφανές πως η πρώτη και πιο καλή λύση σε κάθε πρόβλημα είναι το να αποφεύγεις να έχεις το πρόβλημα!
   Είναι, σχεδόν, απαράβατος κανόνας πως η διάρκεια πραγμάτωσης του ταξιδιού αποτελεί, κι ας φαίνεται περίεργο, την πιο άχαρη από τις τρεις φάσεις του.

   Η αποξήλωση όλων εκείνων των μαγικών μικρολεπτομερειών που η φαντασία και τα απωθημένα μας είχαν «γαρνίρει» και στολίσει τους ταξιδιωτικούς προορισμούς, τους είχαν αλλοιώσει, παραμορφώσει και στρεβλώσει, φέρνοντάς τους στα δικά μας μέτρα κι επιθυμίες, εμπλουτισμένη από την φυσική κόπωση, μειώνει κατά πολύ την αξία των προσλαμβανομένων ταξιδιωτικών εμπειριών στον μέσο, συνήθη, ταξιδιώτη.
   Ένα βασικό, και ανακοινώσιμο δημόσια, χαρακτηριστικό των Ελλήνων ταξιδιωτών είναι ο «χρόνος αντοχής» στο ταξίδι. Ένα όρος δικής μου έμπνευσης, που μετρά το χρονικό όριο ενός φυσιολογικού και μέσου Έλληνα εκδρομέα, που νιώθει άνετα μακριά από το σπίτι του. Μακριά από την προγραμματισμένη του ρουτίνα και τις καθημερινές του συνήθειες. Σχεδόν με απόλυτη ακρίβεια, ή σατανική σύμπτωση, ο χρόνος αυτός είναι 15 ημέρες. Την 16η, ως δια μαγείας, όλη του η ψυχολογία μαζί με τη συμπεριφορά του, αλλάζουν άρδην! Η νοσταλγία της πατρίδας, της πόλης, της οικογένειας, των καθημερινών, απλών ενεργειών και κινήσεων, ακόμη και του φαγητού, τον καταβάλλουν. Φιλέτα και σολομούς να τρώνε, τη φασολάδα νοσταλγούν. Τα καλύτερα τυριά να βρίσκουν στα πρωινά, τη φέτα λαχταράν! Κι εκεί αρχίζει να χαλά επικίνδυνα το κλίμα της εκδρομής. Όσο καλό κι αν ήταν μέχρι την προηγουμένη! Η εσωτερική αναστάτωση και αδημονία επιστροφής φέρνει δυσθυμία, εκνευρισμό και μιά αδικαιολόγητη γκρίνια και αμφισβήτηση των πάντων. Το ζωνάρι του καυγά είναι αμολητό και μακρύ. Κι αλίμονο αν πατηθεί από κάποιον! Τα νεύρα αρχίζουν να τεντώνονται επικίνδυνα και τότε η έκρηξη μοιάζει, με το παραμικρό, αναπόφευκτη. Ανάλογα με το βαθμό σπουδαιότητος μιας πιθανής αναποδιάς, της λογικής, (ή λογικοφανούς αιτιολόγησής της), αλλά και της γενικής συγκρότησης, ευπρέπειας και, γενικά, της αξιολογότητος του χαρακτήρα του κάθε εκδρομέα.
   Εκεί, σαν λυδία λίθος, μετρώνται κι αναδεικνύονται οι ηγετικές ικανότητες του συνοδού. Το πόσο δυνατά κρατάει τα γκέμια και πόσο διπλωματικά και κατάλληλα, εναλλάσσει το καρότο με το μαστίγιο.
   Γενικά, η πιο άχαρη φάση της διαδικασίας που λέγεται ταξίδι, εκδρομή, (ή όπως αλλιώς), είναι αυτή καθ’ αυτή η διάρκειά του! Παράξενο κι όμως αληθινό! Πέρα γιά πέρα και απολύτως «καρατσεκαρισμένο»! Ακόμη κι αν όλα εξελίσσονται ιδανικά και κυλούν ομαλά, κατά το πρόγραμμα, η προφανής ταξιδιωτική ωφέλεια παραμένει δυσδιάκριτη, σχεδόν αδιόρατη, κρυμμένη πίσω από τεχνικά χαρακτηριστικά και κυρίως από την σωματική κόπωση. Συνήθως, τα μακρινά και, άρα, σπουδαία ταξίδια, είναι ακριβά με αποτέλεσμα τα προγράμματά τους να είναι «αφυδατωμένα» από ελεύθερο χρόνο και χρόνο ανάπαυσης.

   Συνεπώς και προφανώς, γιά λόγους οικονομίας η διάρκειά τους είναι πολύ συμπυκνωμένη και το πρόγραμμά τους ασφυκτικό. Οι εναλλαγές στάσεων ταχύτατες, το άνοιξε-κλείσε των βαλιτσών συνεχές και βασανιστικό και το «τρέξιμο» των ταξιδιωτών κοπιαστικό και ανελέητο! Οι εντυπώσεις, δε, περνούν από το μυαλό, μέσω όλων των αισθήσεων, με κινηματογραφική ταχύτητα και απλώς εναποτίθενται και αποτυπώνονται στη μνήμη, χωρίς να μπορούν να εκτιμηθούν και αξιολογηθούν εκείνη τη στιγμή γιά μεταγενέστερη επεξεργασία. Θα πρέπει να αποτελούν κάτι το εξαιρετικά εντυπωσιακό, (π.χ. Καταρράχτες Ιγκουασού), γιά να μπορέσει το μυαλό ν’ αγκιστρωθεί περισσότερο σ’ αυτές. Τα πούλμαν τρέχουν, οι ξεναγήσεις τρέχουν, οι εικόνες τρέχουν! Και τρέχοντας, η μιά πέφτει απάνω στην άλλη και όλες μαζί γίνονται ένας αχταρμάς. Ένα μπερδεμένο κουβάρι! Ευχάριστο μεν, αλλά κουραστικό, και κάποτε εξαντλητικό. Πάντως οπωσδήποτε γοητευτικό.

   Στην διάρκεια του ταξιδιού δεν προλαβαίνεις να μελετήσεις τίποτε, ούτε ν’ αφομοιώσεις τίποτε. Απλώς βιώνεις καταστάσεις και μαζεύεις υλικό. Οι περισσότεροι το αποτυπώνουν σε φωτογραφικές μηχανές και βιντεοκάμερες. Κατά τα λοιπά όλοι θυμίζουν ηττώμενο πυγμάχο, πάνω στο ρινγκ, που τρώγοντας αλλεπάλληλες γροθιές παραπαίει ζαλισμένος και ανίκανος ν’ αντιδράσει!
   Η ουσιαστική δουλειά όμως γίνεται. Ο «εμβολιασμός» πραγματοποιείται και τα καλά αποτελέσματα θα προκύψουν αργότερα. Απόλυτα σίγουρο αυτό.

**