PERU. A/Π «YAVARI»

Ταξιδιωτικά

   Η κυβέρνηση του Περού παρήγγειλε το 1861 σε αγγλικά ναυπηγεία του Μπέρμιγχαμ, την κατασκευή δύο ατμόπλοιων, μήκους 30 μ. και ισχύος μηχανής 60 ΗΡ. Τα ήθελε γιά να συμμαζέψει το εμπόριο από όλες τις παραλίμνιες περιοχές, δεδομένου του σχεδόν ανύπαρκτου οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου εκείνης της εποχής. Και, γιά τον φόβο των Ιουδαίων, ζήτησε να διαθέτουν και μερικά κανόνια, καλού-κακού!

   Τότε ένα μεγάλο μέρος της σημερινής Βόρειας Χιλής ανήκε στο Περού και τη Βολιβία. Μαζί με το λιμάνι της Αρίκα και ένα μεγάλο μέρος των ορυχείων χαλκού της περιοχής, το προϊόν των οποίων έπρεπε να διακινηθεί. Όπως επίσης ένα μεγάλο μέρος από το ασήμι των ορυχείων της Βολιβίας μαζί με διάφορα προϊόντα, όπως μαλλί, ξύλο από τα δάση του Αμαζονίου και άλλα γεωργικά, κυρίως, αγαθά που έπρεπε να συγκεντρωθούν από τις παραλίμνιες περιοχές και να προωθηθούν, μέσω Πούνο, προς διάφορα λιμάνια γιά να εξαχθούν, ή ν' αξιοποιηθούν στο εσωτερικό.

   Βασική προϋπόθεση της συμφωνίας ναυπήγησης ήταν πως τα πλοία έπρεπε να παραδοθούν, συναρμολογημένα, στη λίμνη Τιτικάκα. Άρα, αφού κατασκευαστούν, θα έπρεπε να αποσυναρμολογηθούν στα ναυπηγεία στην Αγγλία, να πακεταριστούν κατάλληλα, να μεταφερθούν με πλοίο στην Αρίκα, να κουβαληθούν σε υψόμετρο 3820 μ. μέχρι το Πούνο και εκεί, με ειδικό βρετανικό

συνεργείο των ναυπηγείων, να συναρμολογηθούν πάλι! Η έλλειψη οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου προέβλεπε μεταφορά με κάθε διαθέσιμο μέσον. Με μουλάρια, ακόμη και με αχθοφόρους!

   (Η υπόθεση θυμίζει αντίστοιχη περίπτωση με δύο αυτοκίνητα, μάρκας Austin, που δωρίστηκαν από τους Βρετανούς στον Δαλάι Λάμα την δεκαετία του 1930, τα οποία διαλύθηκαν στην Ινδία, πέρασαν τα Ιμαλάια φορτωμένα σε γιάκ, και ξανασυναρμολογήθηκαν από τους μηχανικούς της Austin στη Λάσα!).

   Συνεπώς το βάρος κάθε πακέτου δεν έπρεπε να υπερβαίνει τις σχετικές μεταφορικές ικανότητες ζώου και ανθρώπου.

   Το 1862 έφτασαν ατμοπλοϊκώς στην Αρίκα περίπου 2800 κομμάτια συνολικού βάρους 210 τόνων, τα οποία και αποτελούσαν τα δύο πλοία σε συσκευασία ….κιτ! Η μεταφορά και συναρμολόγηση των πλοίων στο Πούνο αποτέλεσαν μία πολύ μεγάλη και ηρωική εποποιία, γιά την περιγραφή της οποίας θα χρειαζόταν ολόκληρο βιβλίο! Λιμοί, σεισμοί, καταποντισμοί και πτωχεύσεις μεταφορικών εταιρειών που είχαν αναλάβει το έργο μεταφοράς, έκαναν την υπόθεση να τραβήξει οκτώ χρόνια! Τελικά, το πρώτο ατμόπλοιο, που ονομάστηκε «Yavari», ξεκίνησε το παρθενικό του ταξίδι τα Χριστούγεννα του 1870 χρησιμοποιώντας γιά καύσιμο…. κοπριά από λάμας! Και τρία χρόνια μετά τέλειωσε η συναρμολόγηση και του άλλου πλοίου, του «Yapura». Και τα δύο οφείλουν τα ονόματά τους σε ομώνυμους ποταμούς του υδάτινου συγκροτήματος του Αμαζονίου.

   Μετά τον «Πόλεμο του Ειρηνικού», (όπως απεκλήθη, 1879 – 1883), που είχε ως αντιπάλους, από τη μιά μεριά τη Χιλή κι απ’ την άλλη το Περού και τη Βολιβία, ο πολιτικός χάρτης της περιοχής άλλαξε δραματικά. Τα συνεταιράκια ηττήθηκαν κατά κράτος και υπέστησαν σημαντική απομείωση πλούσιων εδαφών με τεράστια κι ανεπανόρθωτη οικονομική ζημιά, ενώ η Χιλή μεγάλωσε κατά 1/3, κερδίζοντας σημαντικής οικονομικής απόδοσης εδάφη. (Ορυχεία χαλκού και παραλίες που έβριθαν από το φυσικό λίπασμα-χρυσάφι, γιά την εποχή, το γκουανό). Η Βολιβία, μάλιστα, αποκόπηκε από την θάλασσα, χάνοντας την περιοχή της Αντοφαγκάστα, με την έρημο Ατακάμα και αποτέλεσε πλέον, μαζί με την Παραγουάη, τις μόνες χώρες της Νοτ, Αμερικής που δεν βρέχονται από θάλασσα, εξ ου και οι πιό φτωχές! Οι συνέπειες εκείνου του πολέμου υπήρξαν καθοριστικές γιά τη μοίρα των τριών χωρών και είναι καθαρά ορατές, ακόμη και σήμερα!

   Η οδυνηρή ήττα του Πολέμου έφερε την οικονομική κατάρρευση του Περού οπότε, μεταξύ άλλων αναγκαστικών ιδιωτικοποιήσεων, η διαχείριση των περουβιάνικων σιδηροδρόμων και των πλοίων της Τιτικάκα πέρασε σε κάποια, βρετανικών συμφερόντων, εταιρεία που, νομίζω, λεγόταν Peru Corporation. Όντας τα σκάφη στην κατοχή της εταιρείας αυτής, κατά το 1914, αντικατεστάθη η παλιά μηχανή του «Yavari» με μία άλλη, επίσης εξαιρετική και σπάνια, μιά 4/κύλινδρη σουηδική ημιντηζελομηχανή, τύπου Bolinder, ανεβάζοντας την ιπποδύναμη του σκάφους από 60 σε 320 ΗΡ!

   Η εταιρεία αυτή εθνικοποιήθηκε, (μάλλον μπατιρημένη), το 1975 και όλα τα πλοία της πέρασαν στην ιδιοκτησία του περουβιάνικου ναυτικού. Τότε το μεν «Yapura» μετασκευάστηκε σε πλωτό νοσοκομείο, το δε «Yavari» κρίθηκε ως άχρηστο κι αφέθηκε να σαπίζει σε μιά γωνιά του λιμανιού του Πούνο.

   Από καλή του τύχη, το 1982, μία Αγγλίδα κυρία, η Μύριελ Λάρκεν, λάτρης του Περού και δισέγγονη κάποιου Άλφρεντ Γιάρροου, που είχε κι αυτός ναυπηγείο στο Μπέρμιγχαμ, το είδε τυχαία και πιστεύοντας, (λανθασμένα, όπως απεδείχθη μετά), πως το πλοίο το έφτιαξε ο προπάππους της έβαλε σκοπό της ζωής της να το αναστήσει, αν και εφ’ όσον ήταν αυτό εφικτό!



Η τιμονιέρα του σκάφους



   Λεπτομερής εξέταση από τους Loyds απέδειξε πως οι φθορές του σκάφους ήσαν απολύτως επανορθώσιμες. Λόγω του γλυκού νερού της λίμνης ο σιδερένιος σκελετός, (η γάστρα), του πλοίου ήταν σε άριστη κατάσταση, χωρίς τις καταστροφικές διαβρώσεις που προκαλεί το αλάτι της θάλασσας και πως το σκάφος θα μπορούσε να ξαναταξιδέψει αφού, βέβαια, υποστεί τις σχετικές επισκευές και αντικαταστάσεις. Το θέμα πλέον ήταν, καθαρά, υπόθεση κόστους. Έτσι το 1987, φτιάχνοντας μιά ΜΚΟ (μη κυβερνητική οργάνωση), η κυρία Μύριελ Λάρκεν αγόρασε το καράβι και βάλθηκε να το αναστήσει.

   Είχα την τύχη να γνωρίσω την Ζιζέλ, (δεν θυμάμαι επώνυμο), μιά δραστήρια περουβιάνα νταρντάνα που διορίστηκε, από χρόνια, «καπετάνισσα» και τον Μάξιμο, (νομίζω, δεν είμαι σίγουρος γιά το όνομα), τον γελαστό λοστρόμο του πλοίου, και είδα στα λόγια και τα μάτια τους που σπίθιζαν, τη λαχτάρα να κάνουν το «Yavari» να ξαναταξιδέψει. Όμως τα έξοδα είναι πολλά, τα λεφτά λίγα και ο χρόνος πλαταίνει. Όσα ελληνικά γκρουπς ξεναγήθηκαν εκεί προσπάθησαν, συγκινημένα από την ιστορία του καραβιού, να συμβάλλουν κατά τι στο έργο, αγοράζοντας διάφορα μικροσουβενίρ του πλοίου.

   Σήμερα βρίσκεται αραγμένο μπροστά από το ξενοδοχείο Sonesta Posada del Inka και όπως μαθαίνω, αφού έχω 4 χρόνια και να πάω εκεί, πως τώρα λειτουργεί, εκτός από επισκέψιμο αξιοθέατο, και σαν μικρή πανσιόν, διαθέτοντας 3 δίκλινες καμπίνες και μία μονόκλινη. Γιά μιά ή περισσότερες, αξέχαστης εμπειρίας, διανυκτερεύσεις. Κάτι που, προφανώς και ευνοήτως, σίγουρα δεν θ’ αξιωθώ να γευτώ!

(συνεχίζεται)