Αθηναϊκή Δημοκρατία (VII)

Μύθοι και πραγματικότητες

   Με την εδραίωση της δημοκρατίας, την πνευματική και πολιτιστική άνθηση, αλλά και τον πλούτο που παράγονταν από το εμπόριο, την εκμετάλλευση των αποικιών και το φθηνό εργατικό δυναμικό της, (δούλοι), η οικονομία του Άστεως εκτινάχτηκε στα ύψη. Η ευτυχής συγκυρία να γεννηθούν τότε σπουδαίες προσωπικότητες, συνέβαλε τα μέγιστα σ’ αυτή την πρωτοφανή ακμή. Η πόλη παρουσίασε μιά πλειάδα επιφανών ανθρώπων και μιά πληρότητα σε όλους τους τομείς ανθρώπινης δραστηριότητος. Στην πολιτική και την διοίκηση, (Θεμιστοκλής, Περικλής), στις πολεμικές τέχνες με στρατηγικές ιδιοφυίες, (Μιλτιάδης, Θεμιστοκλής, Κίμων), τη φιλοσοφία, (Σωκράτης, Πλάτων), την ποίηση και το θέατρο, (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευρυπίδης, Αριστοφάνης), την αρχιτεκτονική, (Ικτίνος, Καλλικράτης), την γλυπτική, (Φειδίας), την ιστορική συγγραφή, (Θουκυδίδης, Ηρόδοτος, που αν και γεννήθηκε στην Αλικαρνασσό, έζησε και έδρασε στην Αθήνα). Όλοι γεννήματα της δημιουργικής έκφρασης που συνεπάγεται η Δημοκρατία και Ελευθερία! 

   Αυτό το ιδανικό γιά κάθε τόπο και λαό, πολίτευμα, η δημοκρατία, ήταν ένα αποκλειστικά αθηναϊκό εφεύρημα. Ο κάθε πολίτης ζούσε και αναπτυσσόταν ελεύθερος και ανεξάρτητος μέσα στο σύνολο, όπως ακριβώς ένα μέλος οικογένειας μέσα στην οικογένεια. 

Η ναυμαχία της Σαλαμίνας. Διάταξη αντιπάλων

  

   Όμως η περιβάλλουσα κατάσταση και τα προβλήματα δεν απέλειψαν ποτέ από την Αθήνα. Κάτι που συμβαίνει πάντοτε στη ζωή η οποία, εξ ορισμού, είναι μονίμως ανταγωνιστική. Το μεγαλύτερο εξωτερικό πρόβλημα και η σοβαρότερη απειλή γιά το Άστυ των Αθηνών υπήρξε ο Περσικός επεκτατισμός. Ο Δαρείος, βασιλιάς των Περσών, έστειλε μεγάλη στρατιά, υπό τους Δάτη και Αρταφέρνη, γιά να καταλάβουν την Ελλάδα και, κυρίως, να εκμηδενίσουν την Αθήνα. Ο Μιλτιάδης, κατ’ αρχήν, τους κατενίκησε στον Μαραθώνα, (490 π. Χ.),  και στη συνέχεια τους κατεδίωξε με το αθηναϊκό ναυτικό στα Κυκλαδονήσια, (Νάξο και Πάρο), όπου πολεμώντας τραυματίστηκε στο πόδι. Εδώ το δαιμόνιο της φυλής έκανε πάλι το θαύμα του και ο σωτήρας του Άστεως και του ελληνικού πολιτισμού κατηγορήθηκε γιά ιδιοτέλεια, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο!! Πρόλαβε όμως και πέθανε… μόνος του από το γαγγραινιασμένο του πόδι.    

   Στην αρχιστρατηγία τον διαδέχθηκε ο, κατ' εξοχήν, πολιτικός του αντίπαλος, Θεμιστοκλής, ο μόνος επιφανής Αθηναίος που καταγόταν από ταπεινή γενιά. Άνθρωπος με ιδιαίτερη στρατηγική ιδιοφυία, κατάλαβε τη μεγάλη σημασία του ναυτικού σ’ έναν πόλεμο, έπεισε τους Αθηναίους να «χτίσουν» γερό  στόλο από μικρές, γρήγορες κι ευέλικτες τριήρεις και το 480 π. Χ., στη Σαλαμίνα καταναυμάχησε τα βαριά και δυσκίνητα περσικά πλοία του Ξέρξη, του γιού και διαδόχου του Δαρείου, (που είχε πεθάνει στο μεταξύ), και ο οποίος Ξέρξης, επικεφαλής ογκωδέστατου στρατεύματος, προέλαυνε στην Ελλάδα ακάθεκτος, γιά να ξεμπερδέψει οριστικά μαζί της.

   Ο Ξέρξης, αλαζόνας και υπερφίαλος, όπως όλοι οι ματαιόδοξοι ηγέτες, μεθυσμένος από τις νίκες του στις Θερμοπύλες και Αρτεμίσιο καθώς και το κάψιμο της Αθήνας, την οποία βρήκε άδεια από κόσμο κι απροστάτευτη, αφού ο Θεμιστοκλής είχε φυγαδεύσει τους Αθηναίους, περίμενε εύκολη επικράτηση στη Σαλαμίνα. Είχε βάλλει τους δούλους να του στήσουν στην κορυφή του όρους Αιγάλεω ένα θρόνο και μάζεψε γύρω του όλους τους σφουγγοκωλάριους της Αυλής, παράγγειλαν πίτσες και μπύρες και στρώθηκαν να παρακολουθήσουν το ματς! Όλοι το έπαιζαν στάνταρ 2, φυσικά, αλλά ο Θεμιστοκλής δεν του έκανε το χατίρι. Έχοντας ξεγελάσει τον αρχιβλάκα Σπαρτιάτη Ευρυβιάδη που ήθελε ναυμαχία σε ανοιχτή θάλασσα, στρίμωξε τον περσικό στόλο στα στενά νερά της Σαλαμίνας και τον αλάλιασε στα σουτ. Βαριά και δυσκίνητα όπως ήσαν τα περσικά καράβια και με πληρώματα μαστιγωνόμενων δούλων, δεν είχαν το τσαγανό των ελληνικών πλοίων που τα επάνδρωναν ελεύθεροι και ψυχωμένοι άνδρες, οι οποίοι πάλευαν «υπέρ βωμών και εστιών». Έτσι οι ευκίνητες αθηναϊκές τριήρεις τους άνοιγαν κάτι  τρύπες να, (με το συμπάθιο!), με το έμβολο της πλώρης τους και τα έστελναν αύτανδρα στον πάτο, ώστε να γίνουν στο μέλλον ευρήματα των αρχαιολόγων της παρέας του Μαρινάτου! Ο Ξέρξης, απολαμβάνων.... την καταστροφή αφ’ υψηλού, φρύαξε κι έτρωγε τα λυσσακά του, βλέποντας πως, απ’ όλο το ναυτικό συρφετό του, μόνο μιά γυναίκα, η Αρτεμισία σύμμαχός του,  πολεμούσε αξιοπρεπώς. Και αφού είπε το ιστορικό: «... και οι γυναίκες γεγόνασι άνδρες….», μάζεψε τα βρεγμένα του κι εγκατέλειψε την Αθήνα ήσυχη. Γυρίζοντας πίσω, σιχτιρίζοντας, άφησε τον στρατηγό και κουνιάδο του Μαρδόνιο ν’ αρπάξει στις Πλαταιές, (479 π. Χ.), τις τελευταίες σφαλιάρες, πέφτοντας, μάλιστα, κι ο ίδιος ηρωικά, και αφού έχασε και κάμποσα πλοία στη ναυμαχία της Μυκάλης, μαζεύοντας κι από εκεί μερικές τελευταίες «ψιλές», το κεφάλαιο «Ελλάς» έκλεισε οριστικά γιά τους Πέρσες. Η σύρραξη συνεχίστηκε γιά καμιά τριανταριά ακόμη χρόνια, με τους Έλληνες να παίζουν πλέον εκτός έδρας, έχοντας την Ελλάδα πίσω τους ασφαλή. Τελικά όλα πήραν τέλος με οριστική νίκη των Ελλήνων και την υπογραφή της συνθήκης ειρήνης του Καλλία. 

   Μετά την νίκη στη Σαλαμίνα οι Αθηναίοι, σίγουροι, ασφαλείς και νικητές, ξαναγύρισαν στην πόλη τους την οποία έκαναν κούκλα, ασχολούμενοι, πλην των άλλων, και με τα πιό δημοφιλή ελληνικά σπορ, τον διχασμό και τη φαγωμάρα! Αθλήματα διαχρονικά και πανελλήνιας εμβέλειας, (δημαγωγίες, λαϊκισμοί, πάθη, μισαλλοδοξίες, αυταρχισμοί, εξουσιολαγνείες, τα γνωστά), με τα οποία, λίγο-λίγο και  τσουρ-τσουρ-τσουρ, κατάφεραν να κατακερματίσουν τις δυνάμεις τους, να εμπλακούν άγρια σε έναν καταστροφικό «Πελοποννησιακό πόλεμο», ο οποίος στην ουσία του και γιά τα μέτρα της εποχής ήταν σαν.... «παγκόσμιος». Αν με τη λέξη «κόσμος» χαρακτηρίσουμε τον πολιτισμένο ελληνικό κόσμο! (Και ας μας πούνε ρατσιστές!).

Η Αθήνα στην εποχή του Περικλέους

   Με τον τερματισμό των Περσικών πολέμων ανέτειλε στην Αθήνα το υπέρλαμπρο άστρο του Περικλέους που την οδήγησε στον κολοφώνα της δόξας της. Ειδικά η περίοδος 461 π. Χ. με 429 π. Χ. είναι γνωστή ως «Εποχή του Περικλέους». Τότε όλα άνθισαν στην Αθήνα. Δημοκρατία, πνεύμα, τέχνες, λογοτεχνία, εμπόριο, αποικίες, «κονομησιές». Λεφτά με ουρά, αφού γεννούσαν και τα κοκόρια τους!  

   Ο μεγάλος ιστορικός Ηρόδοτος έγραψε τότε γιά την Αθήνα: «Η Αθήνα, όντας και πριν μεγάλη, μόλις απηλλάγη από τους τυράννους, έγινε ακόμη  μεγαλύτερη»! Όμως αυτή η ακμή έκανε την Αθήνα, ταυτόχρονα, και καρφί στο μάτι των αντιζήλων της, κυρίως των Σπαρτιατών. Το γεγονός αυτό έφερε τους Πελοποννησιακούς πολέμους, κάνοντας την Ελλάδα μαλλιά-κουβάρια. Η πρώτη δεκάχρονη φάση των πολέμων, που ξεκίνησαν το 431 π. Χ. με βασιλιά της Σπάρτης τον Αρχίδαμο και έληξε το 404 π. Χ. με πλήρη καταστροφή των Αθηνών και ταυτόχρονη εξασθένηση όλων των ελληνικών πόλεων, ονομάστηκε «Αρχιδάμειος Πόλεμος»! Διαβολική σύμπτωση αφού στο τέλος, μ' αυτή την αποδυνάμωση, επήλθε η γενική παρακμή και όλοι πήραν τελικά από μία μεγάλη μερίδα α……! 

Πελοποννησιακοί πόλεμοι και το έπαθλον

      Δυστυχώς, όπως όλα τα πράγματα στη ζωή έχουν αρχή και τέλος, η χρυσή περίοδος των Αθηνών που άρχισε με πόλεμο, (τους Περσικούς πολέμους), έμελλε να τελειώσει και με πόλεμο. (Την καταστροφική της ήττα κατά τους Πελοποννησιακούς πολέμους). 
   Τελικά, μετά από μιά μακρά περίοδο σήψης και μαρασμού που ακολούθησε, οι ελληνικές πόλεις-κράτη, αλληλοσπαρασσόμενες μεταξύ τους σαν τα άγρια σκυλιά, κατάφεραν ν' αποδυναμωθούν τελείως και να πέσουν, ώριμο φρούτο, στην αγκαλιά του Μακεδόνα Φιλίππου και αργότερα, με το θάνατο του Αλεξάνδρου, στα νύχια της κοσμοκράτειρας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που επέλαυνε δρομαίως σαν λαίλαπα!

   Έτσι δικαιώνεται πλήρως ο φιλόσοφος Ηράκλειτος που είπε: «Πόλεμος πάντων πατήρ εστί»!
   Όσο γιά το δίδαγμα, κάνετε την αντιστοιχία με το σήμερα και θα προκύψει  μόνο του!