Δρόμοι της Αθήνας.

Βαδίζοντας κι αναπολώντας



Η Σταδίου ... κάποτε

   Οδός Σταδίου: Στη δεκαετία του 1850 αποτελούσε την κοίτη του χειμάρρου Βοϊδοπνίχτη, ο οποίος ξεκινούσε από τον Λυκαβηττό, με αντίστοιχη κοίτη την οδό Βουκουρεστίου, που ονόμαζαν «Χεζοπόταμο», λόγω της σχετικής …. χρήσεως και της, εξ αυτής, μπόχας! Όταν ο … Χεζοπόταμος έφθανε στην Σταδίου, έστριβε προς τα κάτω, τραβώντας κατά την σημερινή Ομόνοια.

   Επειδή το 1852, σε μιά μεγάλη νεροποντή, γκρεμίστηκε η μοναδική γέφυρα που ένωνε τις δύο όχθες, (στο ύψος του Αρσακείου), με αποτέλεσμα να κοπεί η πόλη στα δύο, αποφασίστηκε να σκεπαστεί ο χείμαρρος και η κοίτη να γίνει δρόμος. Αυτό έγινε το 1860 και έτσι σχηματίστηκε η οδός Σταδίου, επάνω, και κάτω απ’ αυτήν δημιουργήθηκε ο πρώτος αποχετευτικός αγωγός της Αθήνας.
   Η Σταδίου ήταν προγραμματισμένη να τερματιστεί στο Παναθηναϊκό Στάδιο, εξ ου και το όνομά της. Όμως οι γνωστές πολιτικές «ζαβολιές» και τα μικροσυμφέροντα των τοπικών κοτζαμπάσηδων ιδιοκτητών το απέτρεψαν, (πράγμα άλλωστε σύνηθες και χαρακτηριστικό του δαιμόνιου της φυλής μας), και …κόντυναν τον δρόμο, σταματώντας τον στην πλατεία Συντάγματος!

   Από πλευράς ονομασίας, άλλαξε αρκετά ονόματα. Φειδίου, Ακακιών, (από τα παρόδια δένδρα), και μεταπολεμικά βαφτίστηκε «Τσώρτσιλ», τιμής ένεκεν προς τον Βρετανό Πρωθυπουργό της Νίκης, στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όμως στη συνείδηση του λαού είχε κατασταλάξει ως «Σταδίου» κι έτσι αυτή η ονομασία επεκράτησε.

   Κάτι ανάλογο συνέβη και με άλλες απόπειρες μετονομασίας κεντρικών οδών της Αθήνας, όπως της Ακαδημίας σε Φραγκλ. Ρούσβελτ, της Πανεπιστημίου σε Ελ. Βενιζέλου, της Πατησίων σε 28ης Οκτωβρίου, κ.λπ.. Όλες απέτυχαν και τα νέα ονόματα παρέμεναν μόνο στις σχετικές ταμπελίτσες των γωνιακών κτιρίων, μέχρι κι αυτές ν’ αντικατασταθούν, σιγά-σιγά.

   Οδός Ερμού: Αντίστοιχης συμφεροντολογικής … περιποίησης έτυχε  και η οδός Ερμού, στο πλάτος της όμως. Ο αρχικός σχεδιασμός των Σταμ. Κλεάνθη και Εδ. Σάουμπερτ, (Έλληνας και Βαυαρός αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι), στο πρώτο ρυμοτομικό σχέδιο των Αθηνών που εκπόνησαν και υπέβαλαν προς έγκριση στην Αντιβασιλεία του Όθωνα το 1832, το οποίο επικυρώθηκε με διάταγμα στις 6/7/1833, γενόμενο νόμος του Κράτους, προέβλεπαν μιά εκπληκτική Αθήνα, με φαρδείς δρόμους και ανάδειξη όλων των αρχαίων μνημείων της.  Η οδός Ερμού προεβλέπετο με ομοιόμορφο πλάτος, καθ’ όλο το μήκος της. Με εκείνο που αρχίζει από την Πλατεία Συντάγματος και διατηρεί μέχρι την οδό Βουλής. (Σιγά που θα εφαρμοζόταν!!).

   Την τύχη του πρώτου, (και πρότυπου), αυτού ρυμοτομικού την καθόρισαν, τελικά, νοοτροπίες και πρακτικές τις οποίες συναντούμε ανάγλυφες και σήμερα. Ιδίως σήμερα, όπου το «εγώ» επικρατεί, κατά κράτος, του «εμείς»!                                                                                



Η Ερμού... ομοίως κάποτε



  Διάφοροι κουτοπόνηροι κοτζαμπάσηδες, παρόδιοι ιδιοκτήτες των οικοπέδων που θα «ψαλιδίζονταν», χάριν του φάρδους της οδού, χάλασαν τον κόσμο και πέτυχαν τη μείωσή του. Εντυπωσιάζει το επιχείρημα με το οποίον πέτυχαν το στένεμα της Ερμού, κάτι που αποδεικνύει και την αιώνια κακοδαιμονία και μιζέρια της φυλής μας. Της φυλής που θυσιάζει αδίστακτα κι επιπόλαια το «μεγάλο» χάριν του «ευτελούς» και το γενικό και μακρόπνοο ωφέλιμο, χάριν του ιδιοτελούς «εδώ και τώρα»! Είπαν λοιπόν οι αλιτήριοι:

   -Με τόσο μεγάλο πλάτος οδού, οι κυκλοφορούντες εις τα πεζοδρόμια αξιότιμοι κύριοι συμπολίτες, διά τον καθημερινό τους περίπατον, δεν θα αναγνωρίζουν τους απέναντι αξιοσέβαστους φίλους και γνωστούς των και δεν θα τους χαιρετούν, διά κλασικού χαιρετισμού μετά αποκάλυψης της κεφαλής, («καπελαδούρα», δηλαδή), οπότε θα δημιουργηθούν μύρια όσα επεισόδια, ένεκα παρεξηγήσεων, και θα προκληθεί, τελικά, μείζον κοινωνικό πρόβλημα!

   Οπότε, η οδός Ερμού… στένεψε, αφού στη γωνία Ερμού και Βουλής ήταν το κτήμα του Νικ. Κριεζώτου, επιφανούς Ευβοιώτη οπλαρχηγού, ο οποίος διακρίθηκε στον Απελευθερωτικό αγώνα με ιδιαιτέρως επιτυχημένη δράση στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Εύβοια, (γενέτειρά του τα Κριεζά). Γιά τη δράση του μάλιστα είχε διοριστεί από τον Όθωνα, νομοτηρητής Ευβοίας.

   Ο Κριεζώτης, ήρωας-ξήρωας, μόλις πληροφορήθηκε τα σχέδια των Κλεάνθη - Σάουμπερτ…. πήρε ανάποδες και απειλούσε να πλακώσει με τα παλικάρια του από την Εύβοια γιά να…. καθαρίσει!! (Και να τους καθαρίσει, προφανώς).

   Τελικά, η Ερμού κατέληξε…. όπως την ξέρουμε. Κάποιοι μάλιστα ισχυρίζονται πως από αυτό το επεισόδιο ο Κριεζώτης μετεστράφη, από φίλος σε σφοδρό πολέμιο του Όθωνος και ένθερμο υποστηρικτή της έξωσής του.






Και όμως είναι η οδός .... Πατησίων!

 



      Ανάλογη «μπαμπεσιά στένεψε και την οδό Πατησίων, από την Αγ. Μελετίου και πέρα, καθώς και πάρα πολλούς δρόμους που στέρησαν έτσι την ευκαιρία στους Αθηναίους να κυκλοφορούν σε μιά άνετη και λειτουργική πόλη, αφήνοντας κληρονομιά στους δικούς τους τη σημερινή ρυμοτομική μιζέρια και κυκλοφοριακή ασφυξία, στερώντας ταυτόχρονα  και στην Ελλάδα τη δυνατότητα να διαθέτει μεγαλόπρεπη δυτική πρωτεύουσα.