Μαντείο των Δελφών. Ο περικαλλής ναός.

   Τώρα που τελείωσε η μεγάλη, η μεγαλύτερη από πλευράς θρησκευτικής πεμπτουσίας, χριστιανική εορτή της Αναστάσεως του Χριστού, θα μπορούμε να τιμήσουμε και κάποιους ετερόδοξους φίλους με μιά μικρή αναφορά στα δικά τους ιερά και όσια, ελπίζοντας και προσδοκώντας πως συμβάλλουμε, έστω και κατά έναν κόκκο, στον εμπλουτισμό και των  δικών τους σχετικών γνώσεων.

   

   Είναι προφανές και πολύ λογικό, η καρδιά ενός μαντείου στην αρχαιότητα να χτυπά στον κύριο ναό, ο οποίος αποτελούσε την έδρα και κατοικία του χρησμοδότου θεού, από το ιερόν του οποίου εκπορευόταν η προφητεία.

   Προκειμένου περί του Μαντείου των Δελφών, του σημαντικότερου μαντείου του αρχαίου κόσμου, η φήμη του από τον 6^ο π. Χ. αιώνα είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον, τότε, γνωστό κόσμο. Μοιραίον επακόλουθο η αναγκαιότητα κατασκευής κεντρικού ναού αναλόγου με την αίγλη, την ιερότητα και τα πλήθη που συνέρρεαν, ικέτες, σ’ αυτόν.

   Κατά την παγία, διαχρονική και παγκόσμια πρακτική η ανακατασκευή του ναού του Φοίβου Απόλλωνος επαφέθηκε στην γενναιοδωρία των απανταχού οικονομικώς ισχυρών της Γης. Είτε πόλεων, είτε ηγεμόνων, (Ελλήνων και βαρβάρων), είτε απλών πλουσίων ιδιωτών.

   Σημαντικό ρόλο στην εξεύρεση του αναγκαιούντος ποσού και, άρα, την αποπεράτωση του ναού, (περί το 510 π. Χ.), διαδραμάτισε η επιφανής αριστοκρατική αθηναϊκή οικογένεια των Αλκμεωνιδών, (που είχε ως γενάρχη τον Μεγακλή). Έτσι, τιμής ένεκεν, ο κατασκευασθείς περίλαμπρος και θαυμαστός τοις πάσι περίτεχνος ναός, συνδέθηκε με το όνομα αυτής της οικογένειας.

   Στο ανατολικό του αέτωμα, που ήταν και το σπουδαιότερο, εμφανίζεται ο ερχομός του Απόλλωνα στους Δελφούς. Επιβαίνει τέθριππου, (με 4 άλογα), άρματος συνοδευόμενος από την Λητώ, την μητέρα του, και την αδελφή του Αρτέμιδα. Το άρμα πλαισίωναν, εκατέρωθεν, τρεις κούροι και τρεις κόρες. Στις γωνίες υπήρχαν λέοντες που κατασπάρασσαν ήμερα ζώα, συμβολίζοντας την ακατάβλητη ισχύ του θεού.

   Στο δυτικό αέτωμα απεικονιζόταν μιά σκηνή από την Γιγαντομαχία, ένα πολύ προσφιλές στους αρχαίους θέμα που εμφανίζει την πάλη μεταξύ των Γιγάντων και των Ολύμπιων θεών. Η πάλη αυτή, ως γνωστόν, έληξε με την επικράτηση των δευτέρων. Τμήμα αυτής της παράστασης σώζεται, (στο αριστερό άκρο της), και εμφανίζει την Αθηνά να παλεύει με τον Εγκέλαδο. ( Είναι γνωστός ο μύθος όπου, τελικά, γιά να καταβληθεί αυτός ο Γίγαντας με τα εκατό χέρια, χρειάστηκε να τον καταπλακώσουν ρίχνοντας απάνω του την Αίτνα. Έτσι οι κατά καιρούς εκρήξεις του ηφαιστείου και οι σεισμοί που προκαλούνται απ’ αυτό, θεωρούνται ως απεγνωσμένες προσπάθειες του Εγκέλαδου, προκειμένου ν’ απαλλαγεί από το τεράστιο φορτίο του βουνού.

   Αυτός ο ναός των Αλκμεωνιδών, αποκληθείς «περικαλλής», κατεστράφη εντελώς από κατάπτωση βράχων, κατά τον μεγάλο σεισμό του 373 π. Χ. Όμως ξανακτίστηκε σύντομα και ο νέος εγκαινιάστηκε το 330 π. Χ., στις ίδιες μεν διαστάσεις, αλλά με εντελώς διαφορετικές γλυπτές παραστάσεις στα διαζώματα, δεδομένων των ιστορικών γεγονότων που μεσολάβησαν στο μεταξύ διάστημα. Έτσι εμφανίστηκαν στις μετώπες του περσικά λάφυρα των Αθηναίων, από τη μάχη του Μαραθώνα, και με κύρια παράσταση στο ανατολικό διάζωμα τον Απόλλωνα εν μέσω των Μουσών και στο δυτικό τον Διονύσο, καθισμένο, ως κιθαρωδός, ανάμεσα στις Θυιάδες, (από την Θυία, την κόρη του Κηφισσού και πρώτη ιέρεια του Διονύσου). Δηλαδή  τις ιέρειες αυτού.

   Γιά το εσωτερικό του ναού, γενικώς, δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες και όσα λέγονται είναι συγκεχυμένα, φημολογούμενα και αντιφάσκοντα. Αυτό θεωρείται πολύ λογικό λόγω του μυσταγωγικού χαρακτήρα του ναού και του άβατου του ιερού χώρου. Πάντως θεωρείται μάλλον βεβαία η ύπαρξη επιχρυσωμένου αγάλματος του Απόλλωνα στον σηκό του ναού, καθώς και η χάραξη στον πρόναο των γνωστών δελφικών προσταγμάτων, (Χρόνου φείδου, Γνώθι σαυτόν, Μηδέν άγαν, κ.λπ.), καθώς και του περίφημου και αινιγματικού γράμματος «Ε»! Κάτι το οποίον δεν εξηγήθηκε επαρκώς και αξιόπιστα ποτέ!

   Στον σηκό υπήρχε ακόμη ένας τρίποδας καθώς και ο θεωρούμενος ως τάφος του Διονύσου. Ανάμεσα στους κίονες διετηρούνταν διάφορα μικρά παρεκκλήσια, ενώ στην ειδική κρύπτη βρισκόταν και ο περίφημος Ομφαλός.

   Τέλος, υπήρχε και το μαντικό άδυτο, όπου ετελείτο η χρησμοδοσία. Σχετικά με αυτό, ό,τι κι αν λεχθεί αποτελεί εικασία ή φαντασίωση, δεδομένου πως η τελευταία Πυθία πήρε μαζί της στον τάφο όλα τα μυστικά του.