PERU. Λίμνη Τιτικάκα

Ταξιδιωτικά





Πανοραμική άποψη της λίμνης

 

   Η Τιτικάκα, ευρισκόμενη σε υψόμετρο 3820 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, αποτελεί την ψηλότερη πλωτή λίμνη του κόσμου. Βεβαίως μικρές λιμνούλες υπάρχουν και σε αρκετά μεγαλύτερα υψόμετρα, (π.χ. στο Θιβέτ), όμως αυτές είναι ασήμαντες σε έκταση και, οπωσδήποτε, δεν είναι πλωτές. Η περιοχή της λίμνης, από το 1978 έχει χαρακτηριστεί Εθνικός Δρυμός στον οποίον προστατεύονται πλήθος πτηνών, ψαριών καθώς και ένας, μοναδικός στον κόσμο, γιγαντιαίος βάτραχος τον οποίον ανακάλυψε ο Υβ Κουστώ, όταν με το βαθυσκάφος του έκανε έρευνες ψάχνοντας, τι άλλο, γιά βυθισμένους θησαυρούς των Ίνκας που η φημολογία ήθελε να βούλιαξαν, κάπου κάποτε, στη λίμνη προκειμένου να τους γλιτώσουν από την αδηφαγία των Ισπανών κατακτητών. Φυσικά και δεν βρέθηκε τίποτε, εκτός από τον βάτραχο!
Τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της λίμνης είναι:

   - Μέγιστο μήκος : 195 km.    

   - Μέγιστο πλάτος: 80 km.

   - Μέγιστο βάθος: 105 m.

   - Επιφάνεια : 8370 km2

   Πολιτικά, η λίμνη μοιράζεται μεταξύ του Περού και της Βολιβίας, με το μεγαλύτερο τμήμα της ν’ ανήκει στο πρώτο.

   Στην εικονιζόμενη πανοραμική άποψη της λίμνης από το Πούνο, στο βάθος αριστερά διακρίνεται η Isla Esteves, τόπος εκτοπίσεως πολιτικών κρατουμένων, παλιά, και σημερινό εξαίρετο ξενοδοχείο της σειράς Libertador.

   Στη λίμνη υπάρχουν 42 νησάκια, κάποια των οποίων προσφέρουν υποτυπώδη καταλύματα σε ταξιδιώτες που τα επισκέπτονται, έχοντας εντονότερο ενδιαφέρον γιά μελέτη των προκολομβιανών πολιτισμών, αφού αυτά βρίθουν από ερείπια των Ίνκας και των, προ αυτών, Τιαχουανάκο. Τα δύο σπουδαιότερα νησάκια ακούουν στο όνομα Τακίλε και Αμάντανι και βρίσκονται σε απόσταση 35 και 45 χιλιόμετρα, αντίστοιχα, από το Πούνο.

   Τα περίφημα Νησιά του Ήλιου και της Σελήνης, που θεωρούνται το λίκνο των Ινκας, βρίσκονται σήμερα στη βολιβιάνικη επικράτεια, οπότε και θ’ ασχοληθούμε μ’ αυτά προσεχώς, σε ειδικό κεφάλαιο.



Προσεγγίζοντας πλωτό νησί των Ούρος



   Το βασικό χαρακτηριστικό της λίμνης Τιτικάκα είναι η μικρή φυλετική ομάδα της φυλής των Ούρος. Ούτε 2000 ψυχές όλοι κι όλοι. Η ακριβής προέλευσή τους είναι άγνωστη καθώς και, σχεδόν, όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους. Το βέβαιον είναι πως κατοικούσαν επί αιώνες στην περιοχή, σε πλωτά νησιά που οι ίδιοι έφτιαχναν τοποθετώντας αλλεπάλληλες στρώσεις από ένα είδος καλαμιού, με ιδιότητες παπύρου, που φυτρώνει στα ρηχά νερά της λίμνης. Το λένε «τοτόρα» και διαδραματίζει βασικό ρόλο στην επιβίωση της φυλή. Από βρώσιμο είδος, όταν είναι μικρό και τρυφερό, μέχρι οικοδομικό και ναυπηγικό υλικό. Πέραν της κατασκευής νησιών, (σήμερα υπάρχουν καμιά πενηνταριά, τέτοια πλωτά νησιά), με τοτόρα κατασκεύαζαν τα, επ' αυτών, καλυβόσπιτα και τις βάρκες με τις οποίες ψάρευαν και επικοινωνούσαν μεταξύ τους, αλλά και την στεριά. Επίσης το καλάμι τοτόρα αποτελούσε τη μοναδική καύσιμη ύλη γιά μαγείρεμα και θέρμανση. Στα νησιά, όταν οι κάτω στρώσεις τοτόρας με τον καιρό μούλιαζαν πολύ και διελύοντο, άρα το νησί άρχιζε να βουλιάζει, κάποιες νέες στρώσεις τοτόρα αποκαθιστούσαν την πλευσιμότητά του. Και η ζωή συνεχίζεται!



Με την μπλαζέ ξεναγό Τούλα και τα βαμμένα, μαύρα, νύχια!



   Όπως συμβαίνει πάντοτε σε μικρές φυλετικές μειονότητες οι οποίες γιά λόγους επιβίωσης αναπτύσσουν απομονωτικές ιδιότητες, (π.χ. οι κάτοικοι του χωριού Τρούνιαν, της μαύρης μαγείας στο Μπάλι, ή οι Τοράτζας της Κελέβης, κ.λπ.), δημιουργούν μύθους περί της σπουδαιότητος και ιδιαιτερότητος της ράτσας τους, προκειμένου να τονώσουν το....εθνικό τους φρόνημα! Από αξιοπρόσεχτη σύμπτωση, όλοι αυτοί οι μύθοι ανακατεύουν μέσα τους και τον ήλιο, ως την υπέρτατη απτή δύναμη που μπορεί να αντιληφθεί και να συνειδητοποιήσει ένα απλοϊκό μυαλό! Έτσι κι οι Ούρος, αυτοπροσδιορίζονται ως φυλή που προϋπήρξε του…ήλιου! Αφού προϋπήρξαν των Ίνκας που θεωρούνται παιδιά του ήλιου, άρα…..!



Χαρακτηριστικά κεντήματα των Ούρος



   Η φυλή των Ούρος, με την πάροδο των αιώνων ενσωματώθηκαν στη γενικότερη συνομοταξία των Αϋμάρα, τουλάχιστον γλωσσικά. Λόγω της διαβίωσής τους στις σκληρές υδάτινες συνθήκες οι Ούρος έχουν πελιδνή χροιά στο δέρμα που τους δίνει μιά, εύκολα αναγνωρίσιμη, εμφανισιακή διαφορετικότητα από τους υπόλοιπους κατοίκους της περιοχής και μεγάλες αντοχές στις κακουχίες. Μιά αντοχή που κάθε παιδί προικίζεται από γεννησιμιού του, αφού κι αυτό έρχεται στον κόσμο επάνω σε πλωτό νησί.



Φυτρωμένη τοτόρα



   Κύριος πόρος ζωής, σήμερα, αποτελεί γιά τους Ούρος, (κυριολεκτικά «ούρειος» άνεμος, γιά να κάνουμε και λίγο δροσερό χιούμορ, καλοκαιριάτικα!), ο τουρισμός, με την πώληση των μοναδικών υφαντών, κεντημάτων και διάφορων άλλων προϊόντων λαϊκής τέχνης, όπως τους κλασσικούς πολύχρωμους σκούφους, τους «τσούλιος», με τα προστατευτικά αυτιά, τις βόλτες με βάρκες από τοτόρα που προσφέρουν στους ταξιδιώτες και τα φιλοδωρήματα που δέχονται απ' αυτούς, πέραν από την οπωσδήποτε υπάρχουσα επιχορήγηση των τουριστικών παραγόντων της περιοχής. Επίσης το κυνήγι και το ψάρεμα εξακολουθούν να συνεισφέρουν στο οικογενειακό εισόδημα των φιλήσυχων Ούρος.





   Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί κάτι πολύ σημαντικό, έστω κι αν χαλάσει λίγο τη μαγεία της όλης ιστορίας. Ό,τι αναφέρθηκε προηγουμένως γιά τον τρόπο ζωής των Ούρος είναι μεν πέρα γιά πέρα αλήθεια, αλλά….. αφορά σε χρόνο του παρελθόντος! Σήμερα το κράτος τους έχει παραχωρήσει στις όχθες της λίμνης οικόπεδα, λίγο έξω από την πόλη, όπου έχουν χτίσει ολόκληρο οικισμό. Εκεί ζουν πλέον με, οπωσδήποτε καλύτερες συνθήκες. Ταξιδεύοντας με το καραβάκι σας γιά τα πλωτά νησιά αναζητήσατε, ρωτώντας τον ξεναγό, τον στεριανό οικισμό των Ούρος. Φαίνεται, αμφιθεατρικά χτισμένος σε λόφο, λίγο δεξιότερα του Πούνο.

Παζαρευόντας!

   Με το ξημέρωμα οι πρώτες βάρκες που ταξιδεύουν προς τα νησάκια κουβαλούν το προσωπικό…. υπηρεσίας, το οποίο φέρνοντας μαζί του και την πραμάτεια του, θα στήσει το «σκηνικό» υποδοχής των επισκεπτών που θα ακολουθήσουν σε λίγο, κατά το γνωστό ιταλικό γνωμικό: «si non e vero e ben trovato»! (Σε ελεύθερη μετάφραση «ακόμη κι αν δεν είναι αλήθεια, είναι πάντως καλοσερβιρισμένο»).

   Σε κάποια νησιά μπορεί να δείτε, (εκτός από καλύβες-σπίτια), σχολείο, μικρά φωτοβολταϊκά παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, αντένες τηλεόρασης, ή ακόμα και εκκλησία. Θεωρήσατέ τα κάπως σαν τις πόλεις της Δύσεως, που κατασκευάζονται γιά τις ανάγκες γυρίσματος ιταλικού φιλμ, κατηγορίας «γουέστερν-σπαγγέτι»!



Αποχαιρετώντας τους Ούρος



   Βεβαίως, θα ήταν πολύ άδικη και απάνθρωπη τυχόν απαίτηση να μην καλυτερεύσει η ζωή αυτών των βασανισμένων ανθρώπων, μόνο και μόνο γιά να μας κάνουν τη χάρη να τους δούμε να ζουν σήμερα, αυθεντικά μεν αλλά πολύ καθυστερημένα, όπως στο σκληρό παρελθόν!

   Ένα άλλο χαρακτηριστικό της λίμνης που απασχολεί σοβαρά τους αρμόδιους είναι η μεγάλη εξάπλωση είδους μολυσματικών λειχήνων που οφείλεται στην, επίσης αλματώδη, αύξηση της ρύπανσης της λίμνης από τα πάσης φύσεως λύματα που παροχετεύουν σ’ αυτήν οι ανεξέλεγκτες ανθρώπινες δραστηριότητες και οι οποίες καλύπτουν επικίνδυνα, σαν πράσινος δηλητηριώδης τάπητας, τις όχθες της, κυρίως γύρω από το Πούνο.

Λειχήνες στη λίμνη. Άποψη από την Isla Esteves

   Το Πούνο θεωρείται ως η πόλη με τις εντονότερες και χαρακτηριστικότερες φολκλορικές εκδηλώσεις σ’ ολόκληρο το Περού! Δυστυχώς, δεν κατάφερα ποτέ να συμπέσω με κάποιο απ’ αυτά τα πανηγύρια, γιά να αποκτήσω ιδίαν αντίληψη και εμπειρία.

   Αφήνω γιά το τέλος, (στην επόμενη ανάρτηση), το εντυπωσιακότερο, κατ’ εμέ, χαρακτηριστικό της περιοχής, αυθεντικό 100%, γι' αυτό και άκρως συγκινητικό. Την ιστορία του εμπορικοπολεμικού σκάφους «Yavari», που φτιάχτηκε στην Αγγλία, κουβαλήθηκε κομματιασμένο σε κουτιά και συναρμολογήθηκε, μετά κόπων και βασάνων, εδώ! Και τώρα «αναστηλώνεται», γιά χρόνια, ώστε να μπορέσει να ξαναταξιδέψει!



Βάρκες από τοτόρα



Το "Yavari"



(συνεχίζεται)