Ταξιδιωτικά
 |
| Το Ελ Μίστι καπνίζον |
Η Αρεκίπα θα ήταν σίγουρα η ωραιότερη πόλη της Νοτ. Αμερικής, αν δεν υπήρχε το Κούσκο! Πάντως κι οι δυό ανήκουν στο Περού.
Παλιά πόλη, στο κεντρικό της τμήμα εννοείται, αν και έχει πληθυσμό κοντά στο εκατομμύριο ψυχές, είναι απολύτως ανθρώπινων μέτρων, ζωντανή και χαρούμενη, πολύχρωμη και πολύβουη, με χαμηλά κτίρια, αφού το μέρος που είναι χτισμένη χορεύει συνέχεια από σεισμούς. Οπωσδήποτε αποτελεί την πιό όμορφη ντάμα του Εγκέλαδου!
Βρίσκεται απλωμένη σε ένα ψηλό οροπέδιο που σχηματίζει η οροσειρά των Άνδεων, (υψόμετρο 2325 μ.) και κυκλώνεται από βουνά-ηφαίστεια. Η Cordilliera de Los Andes, όπως λέγεται στα σπανιόλικα, αποτελεί τον νεώτερο γεωλογικό σχηματισμό της Γης, ο οποίος δεν έχει βρει ακόμη ευσταθή ισορροπία. Το υπέδαφός τους κοχλάζει και γι’ αυτό, κάθε λίγο και λιγάκι δίνει μεγάλα τραντάγματα και οι κορυφές τους, που σχεδόν όλες αποτελούν ενεργά ηφαίστεια, φυσάν και ξεφυσάν κατά καιρούς και κατά τις βουλές του Υψίστου, τρομοκρατώντας τον κόσμο και σωριάζοντας σ’ ερείπια τα έργα του! Η περιοχή των Άνδεων, ιδίως προς το νότιο μέρος τους, (Εκουαδόρ, Περού, Βολιβία, Χιλή), αποτελεί το πλέον σεισμόπληκτο, σε πλήθος και μέγεθος σεισμών, μέρος του πλανήτη. Μετά έρχεται η Ιαπωνία και μετά… η γειτονιά μας. Με διαφορετικό, όμως, είδος σεισμών, (τεκτονικούς κυρίως).
 |
| Κάμπος Αρεκίπα |
Η ίδρυση της πόλης από τους Ινκας χάνεται στους αιώνες και, καθώς δεν υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες, ο θρύλος τις αναπληρώνει, όσο και όπως μπορεί. Λέγεται πως κάποτε ένας βασιλιάς, μάλλον ο τέταρτος Ινκα, σε κάποια εκστρατεία του περνώντας από κεί και βλέποντας την ομορφιά και τη γονιμότητα του τοπίου ανέκραξε: «Άρε κεπάι»! στη γλώσσα του, τα κέτσουα. ( Έτσι λέγεται η μία από της δύο γλώσσες που συνεννοείται ο κόσμος στην ευρύτερη περιοχή, η άλλη είναι τα αϋμάρα, που μιλιούνται κυρίως στη Βολιβία). Αυτό σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει: «Φίνα είναι εδώ»! Και αμέσως έχτισε εκεί πόλη που, με τη σχετική παραφθορά, πήρε το όνομα «Αρεκίπα».
Όταν ήρθαν οι Ισπανοί, γύρω στο 1540, αμέσως κατάλαβαν την αξία της περιοχής τόσο από γεωργοκτηνοτροφικής άποψης, όσο και λόγω της θέσης της στη διαδρομή που ενώνει τα ασημοπαραγωγά ορυχεία της Βολιβίας με τη θάλασσα και τα λιμάνια εξαγωγής του πολύτιμου υλικού προς την Ισπανία.
Έτσι η πόλη, η οποία κάθε λίγο και λιγάκι χτυπιόταν από σεισμούς, ξαναχτιζόταν εξ υπαρχής από τους Ισπανούς. Γι’ αυτό και δεν διατηρεί ίχνος προκολομβιανής αρχιτεκτονικής, όπως π.χ. η πρωτεύουσα των Ίνκας, το Κούσκο. Έχει όμως έντονο, καθαρό και αμόλυντο τον αποικιοκρατικό χαρακτήρα στα παμπάλαια κτίσματά της. Όλα χτισμένα με την άσπρη και πολύ βολική στην κατεργασία της λευκή πέτρα, που την λένε sillar.
Η Αρεκίπα αποτελεί την πόλη με την μεγαλύτερη, ποσοστιαία, αναλογία ευρωπαϊκής προέλευσης πληθυσμού, σε ολόκληρο το Περού. Μπορεί η πρωτεύουσα Λίμα να στεγάζει μεγαλύτερο πλήθος λευκών, αλλά αναλογικά υπερτερεί η Αρεκίπα.
Δεν υπάρχει πιό ευχάριστη περιήγηση από το περπάτημα στο όμορφο και γραφικό κεντρικό τμήμα της πόλης. Με μιά πολύ σημαντική επισήμανση. Εκεί «εργάζονται» νυχθημερόν, εντατικά, έξυπνα και κερδοφόρα ορδές επαγγελματιών ταχυδακτυλουργών - πορτοφολάδων, οι οποίοι «ανώδυνα, επαίσχυντα κι ειρηνικά»! σου ξαφρίζουν ανεπαίσθητα το πορτοφόλι, αν δεν το έχεις εξασφαλίσει, χωρίς να το πάρεις χαμπάρι, μέχρι να το ψάξεις όταν το ξαναχρειαστείς!
 |
| Plaza de Armas |
Στο βόρειο μέρος και καθ’ όλο το πλάτος της δεσπόζει ο Καθεδρικός Ναός, κτίσμα που άρχισε να κατασκευάζεται το 1621 και τέλειωσε το 1656, ο οποίος δεν κάνει άλλη δουλειά από το να καταστρέφεται και να ξαναχτίζεται συνέχεια! Γκρεμίζει ο σεισμός, χτίζει ο άνθρωπος! Και σαν να μην φτάνει το ταρακούνημα του Εγκέλαδου, ακολουθεί συνήθως και πυρκαγιά, προφανώς από τα αναμμένα καντήλια, που ολοκληρώνει την καταστροφή. Ο ναός, τεράστιος, θεωρείται ως το ωραιότερο θρησκευτικό κτίσμα σ’ ολόκληρο το Περού, με την λευκή πέτρα να τον καθιστά ιδιαίτερα φωτεινό. Στο εσωτερικό του βρίσκονται δωρεές από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως ξυλόγλυπτος άμβωνας από Γαλλία και Αγία Τράπεζα από μάρμαρο Καρράρας. Εντυπωσιακό και το τεράστιο εκκλησιαστικό του όργανο, φερμένο από το Βέλγιο.
Εδώ, αξίζει να σημειωθεί, γιά όποιον δεν διατηρεί θρησκευτικούς σωβινισμούς αλλά διαθέτει ανοιχτό μυαλό, πως δεν υπάρχει εντυπωσιακότερο και υποβλητικότερο άκουσμα σε λειτουργία, από εκείνο των ύμνων που συνοδεύονται από εκκλησιαστικό όργανο. Πολύ καλές οι ορθόδοξες βυζαντινές ψαλμωδίες, αλλά μοιάζουν πολύ φτωχές μπροστά στο δέος και την ψυχική ανάταση που προκαλεί ένας μεγαλόπρεπος ναός, με το εκκλησιαστικό όργανο σε λειτουργία, που σε καθηλώνει και σε φέρνει πιό κοντά στο Θεό!
 |
| Εσωτερική αυλή Compania |
Γύρω-γύρω από την πλατεία υπάρχουν θαυμάσια διώροφα αψιδωτά κτίρια και στα πέριξ τετράγωνα παμπάλαια σπίτια, εκκλησίες με αριστουργηματικές προσόψεις, φραγκισκανικές, ιησουΐτικες, δομινικανές -απ’ όλα έχει ο μπαξές- χτισμένες από sillar . Τα πιό παλιά οικήματα των τότε αριστοκρατών αποτελούν σήμερα μουσειακούς χώρους, ή πολιτιστικά κέντρα.
 |
| Santa Catalina |
Χτίστηκε το 1579, από την Ντόνα Μαρία ντε Γκουσμάν, η οποία έχει δρομολογηθεί γιά αγιοποίηση. Νομίζω ένα θαύμα της λείπει ακόμη! (Κατά τους Καθολικούς, γιά ν’ ανακηρυχθεί κάποιος άγιος πρέπει να κάνει, απόλυτα πιστοποιημένα και αρμοδίως αναγνωρισμένα, τρία θαύματα).
Η μοναδικότητα του μοναστηριού αυτού έγκειται στο ότι επί 400, περίπου, χρόνια αποτελούσε άβατο χώρο γιά τον έξω κόσμο, καθώς και στην αριστουργηματική του διάταξη! Άνοιξε την πόρτα στο κοινό το 1970, υπακούοντας σε μιά καθαρά εμπορική λογική αύξησης των εσόδων του από τα εισιτήρια των επισκεπτών, προκειμένου ν’ αντιμετωπιστούν τα ολοένα κι αυξανόμενα έξοδα. Τότε στέγαζε περίπου 450 καλόγριες, που σήμερα έμειναν κάτω από 30, αφού έγινε απολύτως αντιληπτό, πλέον, πως η καλογερική είναι πολύ βαριά! Τώρα, ο μισός του χώρος είναι προσβάσιμος σε όλους, ανεξαιρέτως, τους τουρίστες της πόλης, καθώς δεν υπάρχει ξένος που ερχόμενος στην πόλη, να μην επισκεφτεί το μοναστήρι.
Εδώ αξίζει ν’ αναφερθεί η συμπεριφορά των παλαιών αριστοκρατικών οικογενειών της Ισπανίας και, κατ’ ακολουθία, των αποικιών της. Το πρώτο αρσενικό παιδί κληρονομούσε ολόκληρη την πατρική περιουσία, μαζί και τους τίτλους, οικόσημα και άλλες κοινωνικές διακρίσεις. Στα πλαίσια της μη κατάτμησης και, άρα, προστασίας αυτής. Αφού είναι γνωστό πως όποια περιουσία κατακερματίζεται, σε μερικές γενιές εξανεμίζεται. Ο δεύτερος γιός ακολουθούσε ιερατική καριέρα. Καρδινάλιος, επίσκοπος και τέτοια και οι υπόλοιποι… ο σώζων εαυτόν σωθήτω! Στην ελεύθερη αγορά! Έμποροι, αξιωματικοί, καπετάνιοι, ή αληταρέοι, τυχοδιώκτες, ζιγκολό και.. ό,τι ήθελε προκύψει. Από τις κοπελιές, μία οπωσδήποτε, εκούσα-άκουσα, θα έπρεπε να κλειστεί σε μοναστήρι! Πιθανόν γιά να φροντίσει τον εξιλασμό όλων των οικογενειακών αμαρτιών! Ανάλογα με το κοινωνικό status της υποψήφιας μοναχής, ο πατέρας κατέβαλε και αντίστοιχα, αλλά οπωσδήποτε σημαντικά, ποσά στην διεύθυνση του μοναστηριού. Κάτι σαν «δίδακτρα» ή σαν προικιά. Οι πολύ πλούσιες και καλομαθημένες μοναχές είχαν δικαίωμα να κουβαλήσουν μαζί τους και… υπηρετικό προσωπικό, έπιπλα, σκεύη, κ.λπ. αγαπημένα τους αντικείμενα, κατά την χωρητικότητα του κελιού. Εννοείται πως μαζί με την μοναχή, «ενταφιαζόταν» κι η φουκαριάρα υπηρέτρια.
Περπατώντας στο μοναστήρι αισθάνεσαι σαν να περιδιαβαίνεις σε μιά μικρή ισπανική πόλη στον 16ο αιώνα! Δρομάκια στενά, σπίτια χαμηλά, μικρά παράθυρα και χαμηλές πόρτες, αψίδες, αυλές, αίθρια, πλακόστρωτα, πολύ χρώμα και πάμπολλα λουλούδια. Ιδίως κόκκινες μπουκαμβίλιες. Ταμπέλες με ισπανικά ονόματα, όπως «Οδός Σεβίλλης», «Οδός Τολέδο», κυριαρχούν και συγκινούν κάθε σύγχρονο επισκέπτη. Χρωματικά στους εξωτερικούς τοίχους κυριαρχεί το κεραμιδί (terre de Sienne) στους χώρους των κανονικών μοναχών και το μπλε λουλακί στο χώρο των δοκίμων μοναχών. Αξέχαστη εμπειρία και μοναδική αίσθηση διείσδυσης στα βάθη των αιώνων, μέσω μιάς αυθεντικής και άψογα διατηρημένης μικρής πόλης!
 |
| Santa Catalina |
 |
| Santa Catalina. Εσωτ. αυλή |
 |
| Χουανίτα |
Έχοντας επισκεφτεί, διά μέσου διαφόρων εκδρομών, αρκετές φορές το Περού, είχα παρατηρήσει πως στη χώρα αυτή η μπίλια της Ιστορίας δεν είχε «κάτσει» οριστικά, σε ξεκαθαρισμένες απόψεις, σχετικά με την προκολομβιανή περίοδο της ευρύτερης περιοχής. Η έλλειψη γραφής άφηνε πολύ χώρο για υποθέσεις, θεωρίες, φαντασία και φαντασιώσεις, ως προς τη ζωή στις, προ Πιθάρρο, εποχές. Ό,τι πρόλαβαν να εκμαιεύσουν οι πρώτοι ερευνητές από τους εν ζωή κατοίκους, χωρίς δυνατότητες διασταύρωσης των διαφορετικών θρύλων και ανεύθυνων αφηγήσεων, κατά το δοκούν, τη φαντασία αλλά και τη σκοπιμότητα του αφηγουμένου Ινδιάνου! Ένας κυκεώνας αντιφατικών κι ετερόκλητων πληροφοριών, μάλλον συσκότιζε παρά φώτιζε τους λίγους που ενδιαφέρονταν γιά την Ιστορία και την αλήθεια, αφού το πλείστον των εισρεόντων αποίκων ήσαν πλιατσικολόγοι που νοιάζονταν περισσότερο γιά την «οικονομησιά» και τον πλουτισμό, παρά γιά τα κιτάπια της Ιστορίας. Έτσι η έρευνα προχωρούσε, επί αιώνες στα τυφλά και λάου-λάου και μόνο τα τελευταία χρόνια, με εκτεταμένες ανασκαφές και σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους, οι αρχαιολόγοι προχωρούν στο μισοσκόταδο να συνθέσουν, ψιμύθι-ψιμύθι, το παζλ της ιστορικής πορείας κι εξέλιξης των λαών της περιοχής.
Και όπως είναι γνωστό, καθοριστικό παράγοντα σ’ αυτό το γοητευτικό ταξίδι στο χρόνο προς τα πίσω, παίζει η θεά Τύχη.
Κάθε φορά που συνόδευα γκρουπ στο Περού, άκουγα και διαφορετική εκδοχή γιά το προϊσπανικό του παρελθόν και κυρίως γιά το κοινωνικό status των Ίνκας, που κάποιοι, σοσιαλιστικά πεινασμένοι, είχαν σπεύσει να χαρακτηρίσουν «πρότυπον σοσιαλιστικής κοινωνίας» που λειτούργησε προ της διατύπωσης της σοσιαλιστικής θεωρίας! Κουταμάρες, αφού επρόκειτο γιά απολυταρχικό καθεστώς του κερατά, όπου όλοι δούλευαν γιά ν’ απολαμβάνει ο βασιλιάς, το σόι και η κλίκα του! (Εν πάση περιπτώσει, αυτά θα τα πούμε αργότερα, όταν πάμε στο Κούσκο, το λίκνο του ινκαϊσμού και καρδιά της Αυτοκρατορίας τους).
Ο τελευταίος μύθος που κατερρίφθη, σχετικά με τα ήθη και έθιμα των Ίνκας, ήταν αυτός περί ανθρωποθυσιών. Γιά πολλά χρόνια οι ντόπιοι ξεναγοί, λόγω μιάς ανόητης και αδικαιολόγητης ντροπής, διερρήγνυαν ιμάτια πως οι μακρινοί τους πρόγονοι, δεν θυσίαζαν ανθρώπους στους θεούς, παρά μόνο ζώα.
Από ένα τυχαίο γεγονός τον Σεπτέμβριο του 1995, ένας Γερμανός αρχαιολόγος που περίμενε υπομονετικά να φωτογραφίσει την έκρηξη ενός ηφαιστείου, γειτονικού σε άλλο ηφαίστειο, το Αμπάτο, (6310 μ.), ο Γιόχαν Ράινχαρτ, ανακάλυψε έκπληκτος, πως οι στάχτες που εκτοξεύτηκαν έλειωσαν κάποιους πάγους του Αμπάτο και μέσα στα παγωμένα θραύσματα που κατρακύλισαν στον κρατήρα του, σε μικρό βάθος, ανακάλυψε μιά άριστα διατηρημένη, λόγω των πάγων, μούμια. Ο αρχαιολογικός συναγερμός που ακολούθησε την ανακάλυψη και η εξονυχιστική έρευνα στην οποία υπεβλήθη η μούμια αυτή, την οποία προς τιμήν του Ράινχαρτ βάφτισαν «Χουανίτα», (Γιάννης – Γιαννούλα), αποκάλυψε πάρα πολλά κοινωνικά χαρακτηριστικά των Ίνκας και έβαλε πολλά πράγματα στη σωστή τους θέση, πετώντας στα σκουπίδια θεωρίες κι υποθέσεις αιώνων!
Στα πλαίσια μιάς ταξιδιωτικής αφήγησης και τον περιορισμένο χώρο μιάς ανάρτησης, είναι αδύνατον να περιγραφούν 3 ώρες περιήγησης σ’ ένα τόσο ενδιαφέρον μουσείο και ν’ αναπλαστεί η συγκίνηση που δημιουργεί η θέα, από 30 εκατοστά απόσταση μέσα σε γυάλινο καταψύκτη, των άψογα διατηρημένων δακτύλων του χεριού, ή των τριχών της κεφαλής ενός μικρού κοριτσιού που πέθανε σε ηλικία 12 ετών, μεταξύ των ετών 1440 και 1450, χτυπημένη στο δεξί πλαϊνό του κεφαλιού με ένα χοντρό ξύλινο ρόπαλο, θυσία στους θεούς!
(συνεχίζεται)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου