Επικαιρότης
Η οικονομική εξαθλίωση και η πολιτική εξαχρείωση της χώρας μονοπωλούν την προσοχή του κόσμου και του επιτείνουν την κατάθλιψη.
Σαν πρόσκαιρη φυγή από το θλιβερό και μονότονο αυτό μοτίβο, η στήλη σήμερα θ’ αναφερθεί σ’ ένα μοναδικό και θαυμαστό φαινόμενο της Φύσης. Τον παγετώνα Πέριτο Μορένο και το «σπάσιμό» του. Κάτι που φευγαλέα, συνοπτικά και χωρίς καλή γνώση του φαινομένου, ανέφεραν σήμερα τα κανάλια, στις πρωινές τους ειδήσεις.
Λόγω επαγγελματικής ασχολίας, έχω δει τον παγετώνα αυτόν κάμποσες φορές και έχω ευτυχήσει, από καθαρή σύμπτωση, να δω και ένα τέτοιο «σπάσιμό» του!
Ως γνωστόν παγετώνα λέμε τις τεράστιες μάζες πάγου που δημιουργούνται από μεγάλες συγκεντρώσεις χιονιού, το οποίο κάτω από την πίεση του βάρους του και με δεδομένο το ότι λόγω ψύχους το χιόνι δεν λειώνει, αλλά συμπυκνώνεται μετατρεπόμενο σε παραμένοντα πάγο. Η Ανταρκτική φιλοξενεί το 85% περίπου των παγκόσμιων παγετώνων, η Γροιλανδία το 12% και όλος ο υπόλοιπος κόσμος, το εναπομένον 4%!
Η Παταγονία, το νοτιότερο τμήμα της Νοτίου Αμερικής, γειτονεύουσα με την Ανταρκτική φιλοξενεί κάμποσους παγετώνες. Ο Πέριτο Μορένο είναι ένας απ’ αυτούς και, ασφαλέστατα, ο δημοφιλέστατος του κόσμου. Γιατί είναι ο μόνος παγετώνας που… περπατάει και συνδέεται με ένα εκπληκτικό φυσικό φαινόμενο!
Ο Πέριτο Μορένο ξεκινάει από το έδαφος της Χιλής, (από το Παγοπέδιο της Παταγονίας, όπως λέγεται, το οποίο συνθέτουν πολλές μονίμως παγωμένες βουνοκορφές των Άνδεων, με ύψος από 2100 έως 2950 μ. και το οποίο γεννά πλήθος παγετώνων), έχει μήκος περίπου 30 χλμ., επιφάνεια περίπου 260 τετρ. χλμ. και κατευθυνόμενος ΒΑ, φτάνει και χύνεται στην Λάγκο Αρζεντίνο, επί του Αργεντινού, προφανώς, εδάφους, σε μέτωπο 4 χλμ., περίπου.
Αξίζει να σημειωθεί, παρενθετικά, ότι η λίμνη αυτή έχει ένα περίεργο ανοιχτό γαλάζιο χρώμα, ακριβώς όπως το χρώμα της σημαίας της Αργεντινής! Το χρώμα, το όνομα της λίμνης και το χρώμα της αργεντίνικης σημαίας συνδέονται κυκλικά! Λέγεται, μάλιστα, πως αυτό το περίεργο χρώμα της λίμνης οφείλεται στην διάλυση ορισμένων και ειδικών αλάτων.
Τα τριάντα χιλιόμετρα του μήκους του παγετώνα, στη βάση του, αποτελούν ουσιαστικά μιά βουνοπλαγιά, μιά κατωφέρεια, επί της οποίας η γραμμή ισορροπίας αρχίζει από υψόμετρο 1150μ. (πάνω από τη στάθμη της θάλασσας) και καταλήγει στα 185 μ., (πάνω από τη στάθμη της θάλασσας), που είναι η στάθμη της λίμνης Αρζεντίνο. Η συσσώρευση χιονιού από το Παγοπέδιο της Παταγονίας δίνει μιά παροχή πάγου και μιά ροή στον παγετώνα που κινείται, έτσι, με ταχύτητα 2,20 μέτρων ανά ημέρα στο μέσον και 0,35 στις πλευρές του. Την προώθηση, αλλά και την ταχύτητα καθόδου του παγετώνα προς την λίμνη δεν την εξασφαλίζει μόνο η κλίση του εδάφους, δεν θα αρκούσε, αλλά και ένα ακόμη χαρακτηριστικό φαινόμενο των παγετώνων. Οι ακτίνες του ήλιου που χτυπούν ένα παγετώνα δημιουργούν κάποια λιωσίματα στην επιφάνειά του, (μαζί και επικίνδυνες βαθύτατες ρωγμές!), έτσι το νερό που ρέει και φτάνει στη βάση του δημιουργεί ένα είδος γλίστρας, η οποία ενισχύεται και από όσο νερό δημιουργείται από τη θερμότητα της τριβής που αναπτύσσεται κατά την κίνηση αυτού του όγκου. Οπότε ο γιγαντιαίος παγετώνας ωθούμενος από τη συνεχή τροφοδοσία του με τις ποσότητες του νέου χιονιού που προστίθενται κατά τους ψυχρούς χειμωνιάτικους μήνες, κατεβαίνει προς τη λίμνη όπου σχηματίζει ένα ύψος παγωμένου μετώπου 50 έως 70 μ. πάνω από την επιφάνειά της και περίπου 140 μ., κάτω απ’ αυτήν, μέσα στο νερό! Και εκεί, σε όλο το μήκος που είπαμε, (4 χλμ.), ο παγετώνας «μαδάει» λειώνοντας από τον ήλιο και γεμίζει τη λίμνη με γαλάζια παγόβουνα που κόβονται με ξερό κρότο, πέφτουν με θορυβώδη παφλασμό και λικνίζονται στο νερό, παρασυρόμενα από τους ανέμους, μέχρι να λειώσουν κι αυτά τελείως!
Μέχρις εδώ, το φαινόμενο είναι κοινό γιά εκατοντάδες παγετώνες, όμως η συνέχεια καθιστά τον Πέριτο Μορένο μοναδικό!
Όπως αυτός πέφτει στη λίμνη, δημιουργώντας μέτωπο στην όχθη της, περί το μέσον του μετώπου και στην απέναντι όχθη υπάρχει μιά μεγάλη μύτη ξηράς που λέγεται Χερσόνησος Μαγελλάνου, με την οποία δημιουργείται ένας πολύ στενός λαιμός στη λίμνη. Από τη μιά ο Μορένο, από την άλλη η μύτη της χερσονήσου. Όπως κατεβαίνει, λίγο-λίγο, ο παγετώνας μπαίνει στη λίμνη, η οποία στο σημείο εκείνο δεν έχει και πολύ μεγάλο βάθος, προχωρεί και έρχεται κάποια στιγμή που ενώνεται με την απέναντι Χερσόνησο του Μαγελλάνου, χωρίζοντας έτσι τη Λάγκο Αρζεντίνο στα δύο! Αποκόπτεται ένα τμήμα της που λέγεται Μπράτσο Ρίκο. Στο Μπράτσο Ρίκο όμως, που ανεξαρτητοποιείται σαν μιά αρκετά μεγάλη λίμνη, χύνονται ποτάμια που την τροφοδοτούν συνεχώς με νερό και της ανεβάζουν τη στάθμη, έναντι της υπόλοιπης λίμνης Αρζεντίνο η οποία έχει σταθερή στάθμη, αφού αυτή εκτονώνεται με τον ποταμό Ρίο Σάντα Κρουζ, που την αδειάζει τραβώντας γιά την θάλασσα, τον Ατλαντικό.
Η συνεχώς αυξανόμενη διαφορά στάθμης των δύο λιμνών δημιουργεί τεράστια υδροστατική πίεση στον, μόλις λίγων δεκάδων μέτρων πλάτους, «παγοφράχτη» που δημιούργησε ο παγετώνας. Και όταν αυτή ξεπεράσει κάποια τιμή, ο «φράχτης» δεν αντέχει και σπάει με έναν εκκωφαντικό θόρυβο που ακούγεται στην πλησιέστερη πόλη, το Ελ Καλαφάτε, που απέχει 60 χλμ. από το σημείο!
Μετά το σπάσιμο οι λίμνες ξαναενώνονται και μιά τεράστια ροή νερού μεγάλης ταχύτητας, από το Μπράτσο Ρίκο προς την μάνα-Λάγκο Αρζεντίνο, εξισορροπεί τις στάθμες σε διάστημα λίγων ωρών, κάνοντας τα παγόβουνα τις πάνω λίμνης να μοιάζουν με οτομοτρίς, καθώς κουτρουβαλάν από το στενό πέρασμα! Και μόλις ισορροπήσει το νερό, αρχίζει πάλι ο νέος κύκλος δημιουργίας φράγματος, μέχρι το επόμενο «σπάσιμο», κ.ο.κ.!
Στατιστικά έχει παρατηρηθεί πως το φαινόμενο επαναλαμβάνεται με μέση συχνότητα τα 4 χρόνια και τους Γιαπωνέζους των καναλιών στημένους, απίκο, με τεράστια επαγγελματικά σύνεργα, (κάμερες, ηχοληπτικά μηχανήματα, κ.λπ.), ή και μεμονωμένοι, ιδιωτικά, από νωρίς! Η ιστορία του Μορένο έχει, φαίνεται, μεγάλη απήχηση στην Ιαπωνία!
Ευνόητο είναι πως οι κλιματολογικές συνθήκες ποικίλουν από έτος σε έτος, και ο κύκλος δεν έχει απόλυτη ακρίβεια περιοδικότητος. Όμως τα δύο τελευταία σπασίματα έπεσαν μέσα στον μέσο όρο.
Όποιος έχει παρακολουθήσει το καταπληκτικό αυτό γεγονός εκ του σύνεγγυς, περιδιαβαίνοντας το στενό, ελικοειδές μονοπάτι που οι Αργεντίνοι κατασκεύασαν γιά τους χιλιάδες, πλέον, τουρίστες-παρατηρητές, (στην πρώτη μου μετάβαση, το 1994, ήμασταν τρεις κι ο κούκος!), στην Χερσόνησο Μαγελλάνου, λίγα μέτρα φάτσα από τον γίγαντα παγετώνα, θα έχουν θαυμάσει, από πρώτο χέρι, την ανίκητη δύναμη και το μεγαλείο της μεγάλης μας μάνας, της Φύσης. Αλλά και όσοι δεν το είδαν, αλλά μπορούν να το φανταστούν, παρομοίως.
Η οικονομική εξαθλίωση και η πολιτική εξαχρείωση της χώρας μονοπωλούν την προσοχή του κόσμου και του επιτείνουν την κατάθλιψη.
Σαν πρόσκαιρη φυγή από το θλιβερό και μονότονο αυτό μοτίβο, η στήλη σήμερα θ’ αναφερθεί σ’ ένα μοναδικό και θαυμαστό φαινόμενο της Φύσης. Τον παγετώνα Πέριτο Μορένο και το «σπάσιμό» του. Κάτι που φευγαλέα, συνοπτικά και χωρίς καλή γνώση του φαινομένου, ανέφεραν σήμερα τα κανάλια, στις πρωινές τους ειδήσεις.
Λόγω επαγγελματικής ασχολίας, έχω δει τον παγετώνα αυτόν κάμποσες φορές και έχω ευτυχήσει, από καθαρή σύμπτωση, να δω και ένα τέτοιο «σπάσιμό» του!
Ως γνωστόν παγετώνα λέμε τις τεράστιες μάζες πάγου που δημιουργούνται από μεγάλες συγκεντρώσεις χιονιού, το οποίο κάτω από την πίεση του βάρους του και με δεδομένο το ότι λόγω ψύχους το χιόνι δεν λειώνει, αλλά συμπυκνώνεται μετατρεπόμενο σε παραμένοντα πάγο. Η Ανταρκτική φιλοξενεί το 85% περίπου των παγκόσμιων παγετώνων, η Γροιλανδία το 12% και όλος ο υπόλοιπος κόσμος, το εναπομένον 4%!
Η Παταγονία, το νοτιότερο τμήμα της Νοτίου Αμερικής, γειτονεύουσα με την Ανταρκτική φιλοξενεί κάμποσους παγετώνες. Ο Πέριτο Μορένο είναι ένας απ’ αυτούς και, ασφαλέστατα, ο δημοφιλέστατος του κόσμου. Γιατί είναι ο μόνος παγετώνας που… περπατάει και συνδέεται με ένα εκπληκτικό φυσικό φαινόμενο!
Ο Πέριτο Μορένο ξεκινάει από το έδαφος της Χιλής, (από το Παγοπέδιο της Παταγονίας, όπως λέγεται, το οποίο συνθέτουν πολλές μονίμως παγωμένες βουνοκορφές των Άνδεων, με ύψος από 2100 έως 2950 μ. και το οποίο γεννά πλήθος παγετώνων), έχει μήκος περίπου 30 χλμ., επιφάνεια περίπου 260 τετρ. χλμ. και κατευθυνόμενος ΒΑ, φτάνει και χύνεται στην Λάγκο Αρζεντίνο, επί του Αργεντινού, προφανώς, εδάφους, σε μέτωπο 4 χλμ., περίπου.
Αξίζει να σημειωθεί, παρενθετικά, ότι η λίμνη αυτή έχει ένα περίεργο ανοιχτό γαλάζιο χρώμα, ακριβώς όπως το χρώμα της σημαίας της Αργεντινής! Το χρώμα, το όνομα της λίμνης και το χρώμα της αργεντίνικης σημαίας συνδέονται κυκλικά! Λέγεται, μάλιστα, πως αυτό το περίεργο χρώμα της λίμνης οφείλεται στην διάλυση ορισμένων και ειδικών αλάτων.
Τα τριάντα χιλιόμετρα του μήκους του παγετώνα, στη βάση του, αποτελούν ουσιαστικά μιά βουνοπλαγιά, μιά κατωφέρεια, επί της οποίας η γραμμή ισορροπίας αρχίζει από υψόμετρο 1150μ. (πάνω από τη στάθμη της θάλασσας) και καταλήγει στα 185 μ., (πάνω από τη στάθμη της θάλασσας), που είναι η στάθμη της λίμνης Αρζεντίνο. Η συσσώρευση χιονιού από το Παγοπέδιο της Παταγονίας δίνει μιά παροχή πάγου και μιά ροή στον παγετώνα που κινείται, έτσι, με ταχύτητα 2,20 μέτρων ανά ημέρα στο μέσον και 0,35 στις πλευρές του. Την προώθηση, αλλά και την ταχύτητα καθόδου του παγετώνα προς την λίμνη δεν την εξασφαλίζει μόνο η κλίση του εδάφους, δεν θα αρκούσε, αλλά και ένα ακόμη χαρακτηριστικό φαινόμενο των παγετώνων. Οι ακτίνες του ήλιου που χτυπούν ένα παγετώνα δημιουργούν κάποια λιωσίματα στην επιφάνειά του, (μαζί και επικίνδυνες βαθύτατες ρωγμές!), έτσι το νερό που ρέει και φτάνει στη βάση του δημιουργεί ένα είδος γλίστρας, η οποία ενισχύεται και από όσο νερό δημιουργείται από τη θερμότητα της τριβής που αναπτύσσεται κατά την κίνηση αυτού του όγκου. Οπότε ο γιγαντιαίος παγετώνας ωθούμενος από τη συνεχή τροφοδοσία του με τις ποσότητες του νέου χιονιού που προστίθενται κατά τους ψυχρούς χειμωνιάτικους μήνες, κατεβαίνει προς τη λίμνη όπου σχηματίζει ένα ύψος παγωμένου μετώπου 50 έως 70 μ. πάνω από την επιφάνειά της και περίπου 140 μ., κάτω απ’ αυτήν, μέσα στο νερό! Και εκεί, σε όλο το μήκος που είπαμε, (4 χλμ.), ο παγετώνας «μαδάει» λειώνοντας από τον ήλιο και γεμίζει τη λίμνη με γαλάζια παγόβουνα που κόβονται με ξερό κρότο, πέφτουν με θορυβώδη παφλασμό και λικνίζονται στο νερό, παρασυρόμενα από τους ανέμους, μέχρι να λειώσουν κι αυτά τελείως!
Μέχρις εδώ, το φαινόμενο είναι κοινό γιά εκατοντάδες παγετώνες, όμως η συνέχεια καθιστά τον Πέριτο Μορένο μοναδικό!
Όπως αυτός πέφτει στη λίμνη, δημιουργώντας μέτωπο στην όχθη της, περί το μέσον του μετώπου και στην απέναντι όχθη υπάρχει μιά μεγάλη μύτη ξηράς που λέγεται Χερσόνησος Μαγελλάνου, με την οποία δημιουργείται ένας πολύ στενός λαιμός στη λίμνη. Από τη μιά ο Μορένο, από την άλλη η μύτη της χερσονήσου. Όπως κατεβαίνει, λίγο-λίγο, ο παγετώνας μπαίνει στη λίμνη, η οποία στο σημείο εκείνο δεν έχει και πολύ μεγάλο βάθος, προχωρεί και έρχεται κάποια στιγμή που ενώνεται με την απέναντι Χερσόνησο του Μαγελλάνου, χωρίζοντας έτσι τη Λάγκο Αρζεντίνο στα δύο! Αποκόπτεται ένα τμήμα της που λέγεται Μπράτσο Ρίκο. Στο Μπράτσο Ρίκο όμως, που ανεξαρτητοποιείται σαν μιά αρκετά μεγάλη λίμνη, χύνονται ποτάμια που την τροφοδοτούν συνεχώς με νερό και της ανεβάζουν τη στάθμη, έναντι της υπόλοιπης λίμνης Αρζεντίνο η οποία έχει σταθερή στάθμη, αφού αυτή εκτονώνεται με τον ποταμό Ρίο Σάντα Κρουζ, που την αδειάζει τραβώντας γιά την θάλασσα, τον Ατλαντικό.
Η συνεχώς αυξανόμενη διαφορά στάθμης των δύο λιμνών δημιουργεί τεράστια υδροστατική πίεση στον, μόλις λίγων δεκάδων μέτρων πλάτους, «παγοφράχτη» που δημιούργησε ο παγετώνας. Και όταν αυτή ξεπεράσει κάποια τιμή, ο «φράχτης» δεν αντέχει και σπάει με έναν εκκωφαντικό θόρυβο που ακούγεται στην πλησιέστερη πόλη, το Ελ Καλαφάτε, που απέχει 60 χλμ. από το σημείο!
Μετά το σπάσιμο οι λίμνες ξαναενώνονται και μιά τεράστια ροή νερού μεγάλης ταχύτητας, από το Μπράτσο Ρίκο προς την μάνα-Λάγκο Αρζεντίνο, εξισορροπεί τις στάθμες σε διάστημα λίγων ωρών, κάνοντας τα παγόβουνα τις πάνω λίμνης να μοιάζουν με οτομοτρίς, καθώς κουτρουβαλάν από το στενό πέρασμα! Και μόλις ισορροπήσει το νερό, αρχίζει πάλι ο νέος κύκλος δημιουργίας φράγματος, μέχρι το επόμενο «σπάσιμο», κ.ο.κ.!
Στατιστικά έχει παρατηρηθεί πως το φαινόμενο επαναλαμβάνεται με μέση συχνότητα τα 4 χρόνια και τους Γιαπωνέζους των καναλιών στημένους, απίκο, με τεράστια επαγγελματικά σύνεργα, (κάμερες, ηχοληπτικά μηχανήματα, κ.λπ.), ή και μεμονωμένοι, ιδιωτικά, από νωρίς! Η ιστορία του Μορένο έχει, φαίνεται, μεγάλη απήχηση στην Ιαπωνία!
Ευνόητο είναι πως οι κλιματολογικές συνθήκες ποικίλουν από έτος σε έτος, και ο κύκλος δεν έχει απόλυτη ακρίβεια περιοδικότητος. Όμως τα δύο τελευταία σπασίματα έπεσαν μέσα στον μέσο όρο.
Όποιος έχει παρακολουθήσει το καταπληκτικό αυτό γεγονός εκ του σύνεγγυς, περιδιαβαίνοντας το στενό, ελικοειδές μονοπάτι που οι Αργεντίνοι κατασκεύασαν γιά τους χιλιάδες, πλέον, τουρίστες-παρατηρητές, (στην πρώτη μου μετάβαση, το 1994, ήμασταν τρεις κι ο κούκος!), στην Χερσόνησο Μαγελλάνου, λίγα μέτρα φάτσα από τον γίγαντα παγετώνα, θα έχουν θαυμάσει, από πρώτο χέρι, την ανίκητη δύναμη και το μεγαλείο της μεγάλης μας μάνας, της Φύσης. Αλλά και όσοι δεν το είδαν, αλλά μπορούν να το φανταστούν, παρομοίως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου