«Ορνιοθοσκαλίσματα μνήμης»

Από το απώτατο και βασανιστικό παρελθόν.

Συνήθως, σε ώρες μοναξιάς και περισυλλογής, η μνήμη αποδεσμεύεται από τη συνείδηση και τρέχει απελευθερωμένη όπου -και όπως- εκείνη θέλει. Όταν η προδιάθεση εμπεριέχει χαρά και ευφορία θα στραφεί σε ευχάριστες στιγμές και όταν η θλίψη κυριαρχεί θα «ανασκάψει» και μπουρδουκλωθεί σε ό,τι δυσάρεστο την «πόνεσε». Προσωπική καταφυγή -μία από τις πολλές- σε κάτι τέτοιες στιγμές κατάθλιψης και εσωτερικού αδιέξοδου είναι μιά βραδιά σε μία, ας την πούμε μπουάτ, στην Λισσαβώνα και συγκεκριμένα στην μία από τις δύο καρδιές της νυχτερινής της ζωής, το Bairro Alto, (η άλλη είναι η Alfama).

Συνόδευα, ως μόνος αρχηγός, ένα πολυπληθές ειδικό γκρουπ 152 (!) ατόμων, συνεργατών-πωλητών γνωστής ασφαλιστικής εταιρείας οι οποίοι είχαν πετύχει πωλήσεις-στόχο που τους εξασφάλιζε συμμετοχή σε εκδρομή στην Πορτογαλία. Ένα βράδυ, εξουθενωμένος από κούραση και μπαϊλντισμένος από τις φροντίδες του γκρουπ, ζήτησα από την ντόπια ξεναγό να με συνοδέψει σε ένα εστιατόριο, αυθεντικό όμως και όχι τουριστικό, όπου οι ντόπιοι απολαμβάνουν τη μυσταγωγία της «δικής» τους μουσικής, των «fados». Και μάλιστα στον υπέρτατο βαθμό αυθεντικότητος! Η κοπέλα, εκτιμώντας το ενδιαφέρον μου με ενημέρωσε πρώτα επί μακρόν και με εμύησε στο νόημα και την τελετουργία της όλης διαδικασίας, που δεν είναι καθόλου απλή, όσο την «εισπράττουν» τουριστικά οι... αμέριμνοι αμύητοι ξένοι.

Έτσι έμαθα πως τα «fados» είναι μελαγχολικά τραγούδια στα οποία κυριαρχούν ο έρωτας, η θλίψη και ο θάνατος. Τραγουδιούνται με τεράστιο πάθος, κυρίως από γυναίκες μεσήλικες και... χοντρές! Αμακιγιάριστες, ντυμένες απλά και με σκουρόχρωμα ρούχα και χωρίς μικρόφωνο σε μικρά εστιατόρια, όπου την ώρα του τραγουδιού δεν ακούγεται κιχ από τους θαμώνες, ούτε σερβίρουν οι σερβιτόροι. Εκεί είχα την τιμή και την χαρά να απολαύσω και γνωρίσω μία από τις μεγαλύτερες ιέρειες των fados, την Maria Armanda, η οποία μου χάρισε κι ένα CD της, το οποίο φρόντισα και αναπαρήγαγα σε πολλά αντίγραφα, χαρίζοντάς το σε φίλους.

Από το You Tube επισυνάπτω ένα χαρακτηριστικό τραγούδι, το «Confesso», δυστυχώς όχι το πιό συγκλονιστικό που με συγκίνησε -και συγκινεί- και είναι το «Rosa enjeitada», που δεν βρίσκεται στο You tube. (Aυτό αναζητήσετε το με άλλη τραγουδίστρια).

Στο «Confesso» αναγνωρίζω πλήρως ό,τι έζησα τότε -πάνω από 20 χρόνια πριν- πιθανότατα στον ίδιο χώρο. Εύχομαι, ακούγοντας την Μαρία, να συγκινηθείτε το ίδιο!